Gladiolus

Järgeline gladiolus (Gladiolus communis) Madridas, heimon tipine erik

Valdkund:	Kazmused
Palakund:	Änikkazmused (Magnoliophyta)
Klass:	Üksidülehtesižed (Monocotyledoneae)
Kund:	Asparagusänikoižed (Asparagales)
Sugukund:	Irisaižed (Iridaceae)
Heim:	Gladiolus

Latinankel'ne nimi

Gladíolus L. (1753)

Sistematik
Vikierikoiš

Kuvad
Vikiaitas

ITIS 43293

NCBI 49747

Gladiolus (mugažo latinan kelel), om äivoččiden änikoičijoiden kazmusiden heim Irisaižed-sugukundaspäi. Heim kogoneb läz 300 erikoišpäi, sädihe enamba vit tuhad sortuid.

Leviganduz

Nimituz libub latinižes gladius-sanaspäi «mek», kazmusen irdnägun mödhe edel änikoičendad i sen jäl'ghe. Kazmused Gladiolus-heimospäi libudas suvižen Afrikan (erikoiden tobj pala), Evrazijan (10 erikod) i Madagaskaran (9 erikod) agjoišpäi. Kazvatadas gibridoid saduiš kaiked mail'madme.

Ümbrikirjutand

Äivozne kazmuz, laukkera udištase jogo vodel. Seikhed kazdas 50..150 sm kortte. Oiktad lehtesed oleldas 50..80 sm pitte i varmitadas pit'käd seikhed. Änikuz om pit'k mugažo, 80 santimetrhasai pitte. Čaptud änikused jädas veresikš vedes seišten 10..12 päivhäsai.

Om äi koričmaid semnid, no äikerdoitas laukkeroil da niiden urbil.

Kävutand

Kazvatadas dekorativižeks kazmuseks, üks' sort eläb kümnehe vodhesai tobjimalaz. Voib ližata jauhtud laukkerad paštamha leibäd. Ottihe evrazižid erikoid kuti diuretine i hambhankibunvastaine abutuz.

Sätas saduiden sortuid erazvuiččiden erikoiden gibridizacijal da selekcijal 17. voz'sadaspäi, sil aigal vedihe suviafrikaižid erikoid Evropha. Gofriruidud änikod oma sadud ezmäižen kerdan AÜV:oiš vl 1907. Sortuiden ezmäine rahvahidenkeskeine klassifikacii oli olmas vspäi 1945. Gladiolusan kaik sortud mülüdas Gladiolus × hybrydus-erikho.

Valitud erikod

Gladiolus communis — Järgeline gladiolus, heimon tipine erik.
Gladiolus imbricatus — Somusekaz gladiolus
Gladiolus murielae — Mürielan gladiolus
Gladiolus palustris — Sogladiolus
Gladiolus tenuis — Hoik gladiolus

Homaičendad

Gladiolus Vikiaitas