Jänišad

Jäniš

Valdkund:	Živatad
Tip:	Sel'gjäntkeižed (Chordata)
Klass:	Imetaiživatad (Mammalia)
Heimkund:	Jänišanvuiččed (Lagomorpha)
Sugukund:	Jänišad i kodijänišad (Leporidae)
Heim:	Jänišad (Lepus)

Latinankel'ne nimi

Lepus (Linnaeus, 1758)

Sistematik
Vikierikoiš

Kuvad
Vikiaitas

ITIS 180111

NCBI 9980

Jänišad (latin.: Lepus) oma Jänišanvuiččed-heimkundan heim. Elädas kaikjal päiči Avstralijas da Antarktidas, mecživatad. Kaik om läz 30 erikod.

Ümbrikirjutand

Pit'k korv, lühüd händ ülähäkspäi, šingotamatomad rindazlud i pit'kad tagakäbälad (sirdmine hüpkil) erištadas heid. Pöudjäniš voib sabustada 70 kilometrad časpigut i navedib pästta pagod kacmata sihe, miše hänen vägevad tagakäbälad teravidenke künzidenke voidas tehta süvid rizukhid satatesid.

Kodijänišan erineden, jäniš ei tege uruid, no tegeb pezoid peniš kopiš. Poigaižed sündudas šingotadud hibjanke, karv jo om i sil'mad oma avaitud. Emäjäniš jäb heidenke viž-kuz' päiväd vaiše, sid' tuleb heidennoks erasti, i äi jänišanpoigaižid pölištub vihanikoiden tagut. Živatan nägemine om paha, nühaind om hüvä, kulemine om hüvä lujas.

Elonmahtuz

Jäniš pidab ičeze varukašti lujas i peitol'žikš, sikš miše ei voi vastustada äiluguižile vihankandajile (lihansöjad živatad, lindud i ristit). Kevädel voib nähta toradajid tagakäbälil ižačuid-jänišid emäčhu näht.

Živat sötlese erazvuiččiden kazmusiden paloil: hein, vill'kazmused, maplodud, puiden kor'. Voib toda znamasišt pahut maižandusele. Navedib petruškad i nagrišt enamba kaiked.

Jänišha sidodud vepsän muštatišed da ozoitesed

Muštatišed

Joksijan jänišal hot' käbälad vargasta.

Jokstes jänišad ed tabada.

Kaht jänišad küksendeled, ni üht ed tabada.

Nutai koir jänišad ei sa.

Pöl'gästunu jäniš penzast varaidab.

Ozoitez

Jäniš jädme, a vill madme. (heinregi)

Valitud erikod

Lepus arcticus — Arktine jäniš
Lepus coreanus — Korejine jäniš
Lepus corsicanus — Korsikan jäniš
Lepus europaeus — Pöudjäniš
Lepus othus — Aläskan jäniš
Lepus timidus — Mecjäniš