Udmurtijan Tazovaldkund
| |||||
| |||||
| Pälidn | Iževsk | ||||
| Pind - Ühtes |
57-nz' 42 061 km² | ||||
| Eläjiden lugu - Kaik |
31-nz' 1,513,044 ristitud (2018) | ||||
| Regionaline KSP - Kaik, nügüdläižiš arvoiš |
37-nz' 540,1 mlrd rub. (2016) | ||||
| Federaline ümbrik | Volgaveren | ||||
| Venäman ekonomine region | Uralan | ||||
| Valdkundkel' (-keled) | venäkel', udmurtan kel' | ||||
| Tazovaldkundan pämez' | Aleksandr Brečalov | ||||
| Ohjastusen ezimez' | Jaroslav Semönov | ||||
| Valdkundaližen Nevondkundan ezimez' | Aleksei Prasolov | ||||
| Gimn | Päivoi palab sandal'žiš pihläčkopšuiš... | ||||
| Avtokod | 18 | ||||
| Aigvöd | UTC+4 (MSK+1) | ||||
Udmurtijan Tazovaldkund vai Udmurtii (ven.: Удмуртская Республика, Удмуртия, udm.: Удмурт Республика vai Удмурт Элькун, Удмуртия) om Venäman avtonomine tazovaldkund, sen subjekt.
Udmurtii mülüb Volgaveren federaližhe ümbrikho.
Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn om Iževsk.
Keled vajehta
Valdkundkeled oma venäkel' da udmurtan kel'.
Istorii vajehta
Udmurtijan Tazovaldkund om olmas vs 1920 kül'mkun 4. päiväspäi. Vodhe 1932 vilukun 1. päivhäsai nimitihe sidä Votin avtonomižeks agjaks, vodhe 1934 tal'vkun 28. päivhäsai — Udmurtijan avtonomižeks agjaks. Sid' vodhe 1991 redukun 11. päivhäsai — Udmurtijan Avtonomižeks Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks.
Jäl'gmäine Udmurtijan Konstitucii[1] tuli väghe vn 1994 7. päiväl tal'vkud. Se om väges nügüd'-ki äiluguižidenke vajehtusidenke.
Geografijan andmused vajehta
Tazovaldkundal om röunoid Permin randanke päivnouzmas, Baškortostanan Tazovaldkundanke suvipäivnouzmas, Tatarstanan Tazovaldkundanke suves, Kirovan agjanke päivlaskmas da pohjoižes. Udmurtii om mererandatoi tazovaldkund.
Pind om 42 061 km². Znamasižed joged oma Kam sen Iž- da Siv-ližajogidenke, mugažo Vätkan Čepc- da Kil'mez'-ližajoged.
Tazovaldkundan territorii om kukhikaz alangoidenke. Kaikiš korktemb čokkoim om Üläkaman ülüden nimetoi taho (332 m) tazovaldkundan pohjoižpäivnouzmas. Kaikiš madalamb čokkoim om nimetoi taho Vätk-jogen alangištos (52 m) tazovaldkundan suvipäivlaskmas.
Klimat om ven kontinentaline. Heinkun keskmäine lämuz om +18 C°, vilukun lämuz — −15 C°. Paneb sadegid 500..600 mm vodes.
Londuseližed varad oma kivivoi, kivihil', bur hil', turbaz, sauvondmaterialad (mouckivi, dolomit, sauvondkivi, letked, saved), reskvezi.
Tobmuz vajehta
Aleksandr Brečalov radab tazovaldkundan pämehen vs 2017 sulakun 4. päiväspäi. Hän-žo om tazovaldkundan ohjastusen pämez'. Kaik rahvaz änestab händast videks vodeks, ei sa enamba kaht strokud. Tazovaldkundan pämez' märičeb ohjastusen strukturad, sen kandidatoid da paneb heid radnikusile. Hän sättutab Valdkundaliženke Nevondkundanke ohjastusen ezimehen, sen varamehiden da rahaazjoiden ministran kandidatoid.
Udmurtijan parlament om üks'kodine Valdkundaline Nevondkund (udm.: Удмурт Элькунлэн Кун Кенешез). Kaik rahvaz valičeb sen 60 ezitajad videks vodeks. Aleksei Prasolov radab Nevondkundan ezimeheks vs 2013 kezakun 25. päiväspäi.
Tazovaldkundan radonoigendai tobmuz om Udmurtijan Ohjastuz (udm.: Удмурт Элькун Кивалтэт). Jaroslav Semönov radab ohjastusen ezimeheks vspäi 2017.
Valdkundaližen Nevondkundan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2017 10. päiväl sügüz'kud (6. kucund). Valitihe Tazovaldkundan prezidentad edel ičeze strokud sil-žo päiväl, nügüdläine tazovaldkundan pämez' sai vägestust ezmäižes turas (78,16%).
Eläjad vajehta
Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 1 521 420 ristitud[2]. Kaikiš suremb ristitišt oli 1 624 841 eläjad vl 1993. Vl 2018 kaikutte kahtenz' ristit koumespäi om lidnalaine.
Kaik om kuz' lidnad tazovaldkundas, 10 külänvuittušt žilod da 2119 küläd (vl 2015). Toižed järedad lidnad (enamba 90 tuh. eläjid vl 2017, surembaspäi penembha) oma Votkinsk, Sarapul da Glazov. Vl 2017 kaik om 11 eländpunktad enamba mi 10 tuh. eläjidenke.
Rahvahad (enamba 0,4% vl 2010): venälaižed — 60,0%, udmurtalaižed — 27,0%, totarlaižed — 6,5%, ukrainalaižed — 0,6%, marilaižed — 0,5%, toižed rahvahad — 1,8%, rahvahuden ozutandata — 3,6%.
Homaičendad vajehta
Irdkosketused vajehta
- Udmurtijan Tazovaldkundan pämehen da ohjastusen oficialine sait (udmurt.ru). (ven.)
- Udmurtijan Valdkundaližen Nevondkundan oficialine sait (udmgossovet.ru). (ven.)
| Udmurtijan Tazovaldkundan lidnad | ||
| Glazov | Iževsk | Kambark | Možg | Sarapul | Votkinsk | ||