Tornio (mugažo suomen kelel, roč.: Torneå, pohjoižsaam.: Duortnus) om lidn da meriport Suomenman lodehes, sen Laplandii-agjas. Agjan kahtenz' lidnankund nelläspäi eläjiden lugun mödhe.

Tornio (veps. i suom.)
Torneå (roč.)
Duortnus (pohjoižsaam.)
Lidnanznam
Valdkund Suomenma
Eläjiden lugu (2020-01-01) 21,640 ristitud
Pind 1,229,24 km²
Tornio (veps. i suom.) Torneå (roč.) Duortnus (pohjoižsaam.)
Pämez' Timo Nousiainen
(kezaku 2015—)
Telefonkod +358-
Aigvö tal'vel UTC+2,
kezal UTC+3


Lidnan kart (2013)

Istorii vajehta

Ezmäižed eländpunktad oma löutud kaivandusil Turneel'ven-jogensun randoil, datiruišoiš 6.-5. voz'tuhal EME i Skandinavijan kaikiš amuižembišpäi. Tornion aluz om pandud jogen Suen-sarehe vn 1621 lidnan statusanke Ročinman kunigahan laskendan jäl'ghe, nimitihe jogen mödhe. Oli elokaz lidn, torguihe Laplandijanke. Edel 19. voz'sadad eläjiden mamankel' oli saamen kelen Kemin variant. Venäman imperijan sodagarnizon 19. voz'sadal, lähine Haparand zavodiše kut ročin pagenijoiden žilo. Ühtištuihe lidnad Alatornio- i Karunki-kundoidenke vl 1973.

Tornio šingotase opendusen keskuseks, rosttumatoman terasen tegimel («Outokumpu Oyj»), oluden kompanijal, meriportal i torguindturizmal röunmanno.

Geografijan andmused vajehta

Lidn sijadase Baltijan meren Botnižen lahten pohjoižrandanno, Turneel'ven-jogensun randoil (suom.: Tornionjoki 565 km pitte). Aigan mändes tahond libuse kaikenke Skandinavijan pol'sarenke ühtes, i sirtas merivaldmoid suvhe. Matkad Hel'sinkihesai om 635 km suvhe orhal, 735 km avtotedme vai raudtel, agjan Rovanem'-keskushesai om 101 km pohjoižpäivnouzmha orhal, 122 km avtotel vai raudtedme.

Lähembaine lidn om Haparand (Ročinma, roč.: Haparanda, suom.: Haaparanta) ani päivlaskmha röunman taga, raudtesild ühtenzoitab lidnoid vspäi 1919, avtotesildad oma saudud vll 1939 i 1979. Lähembaine tatanmaine civiline Kemi-Tornio-lendimport (KEM, 66,8 tuh. passažiroid vl 2018) sijadase 18 km suvipäivnouzmha Kemi-lidnas, tehtas reisid Hel'sinkihesai.

Vl 2020 lidnan ühthine pind — 1348,83 km², sidä kesken kuiv ma 1188,78 km², vezi i sokaz ma — 40,46 km², meri oti 119,59 km².

Eläjad vajehta

Vl 1980 eläjiden lugu oli 21 076 ristitud, vl 2010 — 22 513 ristitud. Kaikiš suremb ristitišt oli 23 156 eläjad vl 1995.

Mamankelen mödhe (2016): suomen kel' — 96,8%, ročin kel' — 0,4%, saamen kel' — 0,1%, toižed keled — 2,7%.

Lidnan edeližed ohjandajad oliba Hannes Manninen (1973–2010) i Raimio Ronkainen (2010−2015).

Galerei vajehta

Homaičendad vajehta


Irdkosketused vajehta