Svökl
Svökl
Järgeline svökl (Beta vulgaris) om heimon tipine erik
Tedoklassifikacii
Valdkund: Kazmused
Palakund: Änikkazmused (Magnoliophyta)
Klass: Kaksidülehtesižed (Dicotyledones)
Kund: Uniheinänikoižed (Caryophyllales)
Sugukund: Amarantižed (Amaranthaceae)
Heim: Svökl
Latinankel'ne nimi
Béta L., 1753


Sistematik
Vikierikoiš


Kuvad
Vikiaitas

ITIS 20680
NCBI 3554

Svökl (latin.: Beta) om üks'voččiden, kaks'voččiden i äivoččiden heinäsižiden kazmusiden heim. Kogoneb 10 erikospäi. Mülütadas Amarantižed-sugukundha. Maižanduseline svökl om järgeližen svöklan alaerikod.

Leviganduz vajehta

Kul'turine kazmuz libub Edahaižen Päivnouzman i Indijan mecerikoišpäi, ottihe lehtesid sömäks amussai. 20. voz'sadaspäi kaik svöklan erikod oma kaikil kontinentil päiči Antarktidas.

Svökl mainitaškanzihe Keskmeren maiš i Vavilonas, kävutihe jurid vaiše zelläks. Amuižed grekalaižed arvostiba svöklad i toihe sidä Apollon-jumalale andaks. Teofrastan mödhe, ezmäižed jur'plodud oliba tetabad 4. voz'sadal EME. Järgeližen svöklan kul'turižed jur'plodud sünduiba meiden eran augotišel. Tetihe niiš Venäs avaros 10.-11. voz'sadal, kazmuz leviganzi Evropan päivlaskmas i pohjoižes 13.-14. voz'sadal. Svöklan sötmižtoižend om sätud Saksanman territorijal 16. voz'sadas, sahartoižend — sigä-žo 19. voz'sadan augotišele.

Kävutand vajehta

Ottas kävutamižhe läz kaikiden erikoiden lehtesid i jur'ploduid — ristituile sömäks, živatištole sötmižkazmuseks, mugažo torhudeks tegimištos. Saharsvökl om saharan kahtenz' purde mail'mas saharrogon jäl'ghe.

Jur'plod mülütab kalijad, antioksidantoid, foliimuiktust. Alendab veren painut, rahvahaline medicin spravitab umbaidusid svöklan abul.

Erikod vajehta

  • Beta corolliflora — Vencutänikoine svökl
  • Beta ×intermedia
  • Beta lomatogona
  • Beta macrocarpa
  • Beta macrorhiza
  • Beta nana
  • Beta palonga
  • Beta patula
  • Beta trigyna
  • Beta vulgarisJärgeline svökl, heimon tipine erik

Homaičendad vajehta


  Nece kirjutuz om vaiše ezitegez. Tö voit abutada meile, ku kohendat sidä da ližadat sihe.