Krakov

Krakov (pol'š.: Kraków [ˈkrakuf], saks.: Krakau, jidiš: קראָקע Kroke) om lidn Pol'šanman suves. Se om kahtenz' surtte lidn valdkundas, Penen Pol'šanman sodaveikundan administrativine keskuz. Lidnan keskuz mülüb UNESCO:n mail'man jäl'gusen nimikirjuteshe.

Krakov
Kraków

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Pol'šanma
Eläjiden lugu (2023)	804,237 ristitud
Pind	326,8 km²
Pämez'	Jacek Maihrovski (kül'mku 2002—, Jacek Majchrowski)
Telefonkod	+48−12
Aigvö	tal'vel UTC+1, kezal UTC+2

Lidnan kart (2017)

Krakov-lidnan magistrat (tobmuden pert')

Istorii

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan vl 965. Se sai lidnan oiktusid vl 1257. Vozil 1038−1596 oli Pol'šanman pälidnaks, vhesai 1734 — pol'šalaižiden kunigahiden vencastusen sijaks.

Krakov šingotase raudan metallurgijan tegimel (ArcelorMittal Poland S.A.), tegimištoližen i elektrotehnižen mašiništon pästandal, IT-kompanijoil, turizmal (kahtenz' sija valdkundas Varšavan jäl'ghe). Mail'man, Suren Britanijan, Saksanman i Skandinavijan kompanijoiden kontorad sijadasoiš lidnas: Google, IBM, Royal Dutch Shell, HSBC, General Electric, ABB, Hitachi, kaik enamba 50 kompjuterprogramiden Comarch-kompanijan päfater sijadase Krakovas.

Geografijan andmused

Lidn seižub Visl-jogen randoil sil sijal, kus jogi kändase laivjogeks, 188..383 m ü.m.t. korktusil. Matkad Varšavhasai om 252 km pohjoižhe orhal vai 296 km avtotedme.

Klimat om ven valdmeren valatoitusenke, kontinentaližen klimatan pirdoidenke, pil'vekaz vodes läbi. Voden keskmäine lämuz om +8,9 C°, kezakun-elokun +17,6..+19,3 C°, tal'vkun-uhokun −0,5..−1,6 C°. Ekstremumad oma −29,9 C° (tal'vku-uhoku) i +37,3 C° (eloku). Kezaaigan minimum om −0,1 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +19,8 C° (uhoku, tal'vku). Ei voi panda halad heinkus-elokus. Paneb sadegid 673 mm vodes, enamba heinkus (98 mm), vähemba tal'vkus-keväz'kus (32..38 mm kus). Paneb lunt 55 päiväd tal'ves. Lumikatken keskmäine korktuz sase kahesha santimetrhasai vilukus. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 70..76 % keväz'kus-elokus, 80..87 % sügüz'kus-uhokus.

Tobmuz

Lidnan rajonad

Krakov jagase 18 lidnrajonaks (pol'š.: dzielnica miasta) vspäi 1991, ned oma nomeruidud da vspäi 2002 nimitadud-ki, oz. Dzielnica I Stare Miasto («vanh lidn»).

Edeline lidnan pämez' om Andržei Maria Golaš (Andrzej Maria Gołaś, kül'mku 1998 — kül'mku 2002).

Eläjad

Vl 1939 lidnan eläjiden lugu oli 259 tuh. ristituid. Kaik 769 498 eläjad oli lidnas vl 2018. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd', sodaveikundan nelländez. Lidnaglomeracijan ristitišt om 1,5 mln elajid (2020) 4065,11 nellikkilometrad pindal, vl 2010 oli 1,4 mln eläjid.

Sebruzlidnad

Ukrain Kijev, Ukrain (vspäi 1993) Bel'gii Löven, Flandrii, Bel'gii (1991)

Italii Milan, Italii (2003) Saksanma Nürnberg, Bavarii, Saksanma (1991)

Partnörlidnad

Krakoval om 21 partnörlidnad:

Francii Bordo, Francii (vspäi 1993) Slovakii Bratislav, Slovakii (1987) Mad'jaranma Budapešt, Mad'jaranma (2005) Sur' Britanii Edinburg, Šotlandii, Sur' Britanii (1995) Marok Fes, Marok (2004) Italii Florencii, Italii (1992) Saksanma Frankfurt Mainal, Gessen, Saksanma (1991)

Ročinma Göteborg, Ročinma (1990) Avstrii Insbruk, Avstrii (1998) Kusko, Peru Ukrain L'vov, Ukrain (1995) Saksanma Läipcig, Saksonii, Saksanma (1995) Francii Orlean, Francii (1992) Mad'jaranma Peč, Mad'jaranma (1998)

Venäma Piter, Venäma (2006) Italii Rim, Italii AÜV Ročester, Nju Jork (štat), AÜV (1973) AÜV San Francisko, Kalifornii, AÜV (2009) Šveicarii Zoloturn, Zoloturn (kanton), Šveicarii (1990) Gruzii Tbilis, Gruzii (2009) Litvanma Vil'nüs, Litvanma

Arvokahad sebruzlidnad

• Kito, Ekvador
• Brazilii Kuritib, Brazilii (1993)
• Čili La Seren, Čili (1995)

Irdkosketused

• Lidnan oficialine portal (krakow.pl). (pol'š.) (angl.) (ven.) (fr.) (saks.) (ital.) (isp.)