Harare

Harare (mugažo anglijan kelel, virktas [həˈrɑːreɪ]) om Zimbabven pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om valdkundan politine, finansine, kommertine i telekommunikacijoiden keskuz, Hararen agjan administrativine keskuz mugažo.

Harare

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Zimbabve
Eläjiden lugu (2022)	1,849,600 ristitud
Pämez'	Džeikob Mafume (sügüz'ku 2020 — sügüz'ku 2023, tal'vku 2023—, Jacob Mafume)
Telefonkod	+263-
Aigvö	UTC+2

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud Britanižen Suviafrikanižel kompanijal vl 1890 kuti fort da sodabaz, enzne nimituz oli Solsberi (angl.: Salisbury) ripmatomuden sandhasai vl 1982. Se kändihe municipalitetaks vl 1897, sai lidnan statusad vl 1935. Oli kolonialižeks pälidnaks vspäi 1953.

Harare šingotase neniden tavaroiden rahvahidenkeskeižel torguindal: tabak, kukuruz, puvill, citrusad, hrom, kalližarvoižed mineralad (kuld, diamantad, platin). Lidnan tegimišt mülütab tekstilin, teraraudan, himikatoiden pästandad.

Geografijan andmused

Hararen agjan sijaduz valdkundas (2011)

Lidn sijadase valdkundan keskuzpalan pohjoižpäivnouzmas, mägiplatol, 1483 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Hararen päpala om lidnümbrik, sen ližaks Hararen küläümbrik om olmas. Lähembaižed Čitungviz- (Chitungwiza, 365 tuh. rist. vl 2012) i Epuert- (Epworth, 152 tuh. eläjid vl 2012) ezilidnad mülüdas agjaha.

Klimat om subtropine korktoiden mägiden päivoikaz. Voden keskmäine lämuz om +18,4 C°, vilumb kezakus-heinkus (+13..+14 C°), sügüz'kus-sulakus om +18..+21 C°. Ekstremumad oma +0,1 C° i +36 C°. Paneb sadegid 840 mm vodes, enamba tal'vkus-uhokus (176..190 mm kus), kuiv sezon oleskeleb semendkus-sügüz'kus (21 mm pordos). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 45..50 % elokus-redukus, 67..77 % tal'vkus-sulakus.

Tobmuz

Lidnan tobmuz om Harare-lidnan nevondkund (angl.: Harare City Council), kogoneb 46 ezitajaspäi. Läz 29 nimitadud valičemižümbrikod (ward) om lidnas, niiden kesken surembad oma Mbare, Kuvadzan (Kuwadzana), Haifild, Glen Norah, Glen Vju, Mufakose, Harare Keskuzline, Harare Suvine, Dzivarasekv (Dzivarasekwa), Mabvuku.

Edeližed lidnan pämehed (merad, angl.: mayor) oma Gerbert Gomba (Herbert Gomba, sügüz'ku 2018 — eloku 2020), Bernard Manjenjeni (Bernard Manyenyeni, tal'vku 2013 — sügüz'ku 2018), Mučadeji Masunda (Muchadeyi Masunda, heinku 2008 — tal'vku 2013).

Eläjad

Vl 2012 lidnan eläjiden lugu oli 1 606 000 ristituid, kaiken Hararen agjan — 2 123 132 ristitud 872 km² pindal. Läz 3,1 mln ristituid elihe lidnaglomeracijas vl 2019 (2,6 mln vl 2006), valdkundan nelländez.

Enamba mi ühesa kümnendest oma šonakel'žed, rahvahanvähembused oma ndebele i kalanga. Läz 25 tuhad evropalaižid elädas Harares ezilidnoidenke.

Zimbabven universitet baziruiše lidnas (angl.: University of Zimbabwe / UZ, 20,3 tuh. üläopenikoid vl 2021). Sen aluz om pandud vl 1952 kuti Rodezijan i Njasalendan universitetine kolledž, nügüdläine status i nimituz oma vspäi 1980.

Transport

Maršruttaksid i taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Avtobusad ratas lidnan turistoiden täht päpaloin, ühtenzoittas ezilidnoidenke i toižidenke lidnoidenke. Passažirine raudteühtenzoituz om saudud i oli olmas, no voden 2023 semendkule jäb kävutandata Covid-19-läžundan pandemijan jäl'ghe.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline lendimport enččen Robert Gabriel' Mugabe-prezidentan nimed (vai Harare-lendimport paginoiš, HRE / FVRG, 1,1 mln passažiroid vl 2016) sijadase 12 km suvipäivnouzmha lidnan keskuzpalaspäi. Tehtas reisid lähižiden valdkundoiden surihe lidnoihe, mugažo Persijan lahten maihe (Doh, Dubai), Addis Abebha i Nairobihe.

Irdkosketused

• Lidnan oficialine sait (hararecity.co.zw). (angl.)