Valdmerimad: Erod versijoiden keskes
Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
+ |
+ |
||
Rivi 1:
{{1000}}
[[Fail:
{{legend|#EAB268|[[Avstralii]]}}
'''Valdmerimad''' (vai '''Okeanii''') om [[Ma]]n kuiv pala. [[Avstralii (kontinent)|Avstralii]], [[Uz' Gvinei (sar')|Uz' Gvinei-sar']] da [[Tün' valdmeri|Tünen valdmeren]] erigoittud sared atolloidenke mülüdas sihe.▼
{{legend|#9AC3C3|[[Uz' Zelandii]]}}
{{legend|#81B2AB|[[Papua — Uz' Gvinei]]}}
{{legend|#9BB5D0|[[Polinezii]]}}
{{legend|#A1D48B|[[Melanezii]]}}
{{legend|#C8B0E0|[[Mikronezii]]}}]]
[[Fail:LocationOceania.png|thumb|200px|Valdmerimaiden sijaduz.]]
▲'''Valdmerimad''' (vai '''Okeanii''') ([[anglijan kel'|angl]]., [[bislam]] i [[fidžin hindi]]: ''Oceania'', [[francijan kel'|fr]].: ''Océanie'', [[maorin kel'|maor]].: ''Ao-o-Kiwa'', [[tok-pisin]]: ''Osenia'') om [[Ma]]n kuiv pala, kaikiš suremb sariden kogoduz planetas. Sijadase kaikil šurupoliškoil, [[Afrik]]an kartte. [[Avstralii (kontinent)|Avstralii-kontinent]], [[Uz' Gvinei (sar')|Uz' Gvinei-sar']] da [[Tün' valdmeri|Tünen valdmeren]] erigoittud sared atolloidenke mülüdas sihe.
Pind — 8,52 millionad km² (Avstralijata 1,52 mln km²). Eläjiden lugu — 36,6 mln (vl 2010, 15,4 mln Avstralijata). 16 valdkundad da 21 rippujad territorijad sijadasoiš Valdmerimaiš. Mugažo [[Indonezii|Indonezijan]] pala otab Uz' Gvinei-saren päivlaskmpol't, [[Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad|AÜV:oiden]] pala om ([[Havajad]]-štat) i [[Čili]]n severz' sarid. [[Avstralii]], [[Papua — Uz' Gvinei]], [[Uz' Zelandii]], [[Havajad]] i [[Fidži]] oma järedad niiden keskes.
Kaikiš suremb sarišpäi om [[Uz' Gvinei]] (786 tuh km²). Sarištod: [[Havajan sared]], [[Solomonan sared]], [[Marianan sared]], [[Maršalan sared]], [[Fidžin sared]], [[Uded Gebridad]], [[Bismarkan sarišt]], [[Markizan sared]]. Järedad pol'sared: [[Keip-Jork]] i [[Arnemlend]] (Avstralii), [[Čendravasih (pol'sar')|Čendravasih]] i [[Papuan pol'sar']] (Uz' Gvinei).
Tropižed klimatižed vöd oma Valdmerimaiden tobmas palas, penil saril klimat om neps. Valdmerimaiden randad lainištab [[Tün' valdmeri]]. Uden Gvinejan suvipäivlaskmaižed randad i Avstralijan pohjoižed randad lainištab [[Indine valdmeri|Indižen valdmeren]] [[Arafuran meri]]. Sariden enambuz om vulkaniženke augotižlibundanke. Om vähä tarbhaižid kaivatusid päiči Avstralijas sen metallkivendoidenke. Sared alištudas kovile tulleile, manrehkaidusile, cunamile, pit'kile valegile.
[[Murrei (jogi)|Murrei]] sen [[Darling (jogi)|Darling]]- i [[Marrambidži]]-ližajogidenke (Avstralii), [[Sepik (jogi)|Sepik]] i [[Flai (jogi)|Flai]] (Uz' Gvinei) oma Valdmerimaiden znamasižed joged. Järedad järved oma [[Eir (järv)|Eir]] (9500 nellikkilometrhasai), [[Torrens (järv)|Torrens]], [[Gerdner]], [[Makkai (järv)|Makkai]] i [[Amadius]] (kaik oma solakahad, Avstralii), [[Marri (järv)|Marri]] i [[Sentani]] (Uz' Gvinei-sar'), [[Taupo (järv)|Taupo]] (Uz' Zelandii). Penil saril om lagunoid da penid ojid. Kaikiš korktemb čokkoim om [[Džai]]-mägi (4884 m) Indonezijas, Uden Gvinejan päivlaskmas. Kaikiš alahamb om kuivanuden [[Eir (järv)|Eir-järven]] pohj (-15 m) Avstralijan keskusen suves.
Valdmerimaiden eläjid da sündnuzid nimitadas regionan mödhe: [[avstralijalaižed|avstralijalaižikš]], [[udenzelandijalaižed|udenzelandijalaižikš]], [[udengvinejalaižed|udengvinejalaižikš]], [[polinezijalaižed|polinezijalaižikš]], [[melanezijalaižed|melanezijalaižikš]] i [[mikronezijalaižed|mikronezijalaižikš]].
{{Valdmerimad}}
| |||