Saha Tazovaldkund: Erod versijoiden keskes

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Koiravva (pagin | tehtud radod)
pEi ole vajehtusen ühthevedoid
Koiravva (pagin | tehtud radod)
+
Rivi 3:
|Venälaine nimi = Республика Саха (Якутия) <small>(ven.)</small><br />Саха Өрөспүүбүлүкэтэ <small>(jakut.)</small>
|Flag = [[Fail:Flag of Sakha.svg|150px|Saha Tazovaldkundan flag]]
|FSCoA = [[Fail:Coat of Arms of Sakha (Yakutia).svg|100px110px|Saha Tazovaldkundan znam]]
|FlagLnk = Saha Tazovaldkundan flag
|CoALnk = Saha Tazovaldkundan znam
|FSMap = [[Fail:Map of Russia - Sakha (Yakutia).svg|250px300px]]
|FSCtrWhat = Pälidn
|FSCtrNm = [[Jakutsk]]
Rivi 12:
|TotArea = 3083523
|WaterPrcnt =
|PopRnk = 55
|Eläjiden lugu = 956,896
|PopCtDate = 2015
Rivi 23 ⟶ 24:
|HeadTtl = Tazovaldkundan pämez'
|HeadNm = [[Borisov Jegor|Jegor Borisov]]
|LegislTtlViceTtl = Valdkundaližen Nevondkundan= Ohjastusen ezimez'
|ViceNm = [[Dančikova Galina|Galina Dančikova]]
|LegislTtl = Valdkundaližen Suiman ezimez'
|LegislNm = [[Žirkov Aleksandr|Aleksandr Žirkov]]
|FSAnthem = ''[[Saha Tazovaldkundan gimn|Jakutii, zor'an lämoil...]]''
|Domain =
|CadNo = 14
Rivi 34 ⟶ 37:
Se mülüb [[Edahaižen Päivnouzmpolen federaline ümbrik|Edahaižen Päivnouzmpolen federaližhe ümbrikho]].
 
Tazovaldkundan pälidn da surembainekaikiš suremb lidn om [[Jakutsk]].
 
== Keled ==
Rivi 40 ⟶ 43:
 
== Istorii ==
Saha Tazovaldkund om olmas vl 1922 sulakun 27. päivälpäi. Sen aluz oli pandud kuti Jakutijan Avtonomižeks Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks. Vl 1990 sügüz'kun 27. päiväl Jakutii tedoti ičeze suverenitetas, i vodhe 1991 tal'vkun 27. päivähäsai sidä nimitihe Jakutijan-Saha Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks.
Saha Tazovaldkund om olmas vl 1922 sulakun 27. päivälpäi.
 
Saha Tazovaldkundan Konstitucii<ref>[http://constitution.garant.ru/region/cons_saha/ Saha Tazovaldkundan Konstitucijan tekst (constitution.garant.ru).] {{ref-ru}}</ref> om vahvištadud vl 1992 sulakun 4. päiväl Saha Tazovaldkundan Ülembaižen Nevondkundan ezitajil da tazovaldkundan prezidental, tuli väghe sil-žo vodel sulakun 27. päiväl (znamoičese kuti Tazovaldkundan päiv). Vl 2002 redukun 17. päiväl se om vahvištadud käskuseks Valdkundaližen Suiman ezitajil.
 
== Geografijan andmused ==
Rivi 48 ⟶ 53:
Pind om 3 083 523 km². Saha Tazovaldkund om kaikiš suremb administrativiž-territoriaine ühtnik mail'mas. [[Igähine roug]] otab territorijad täuzin. [[Mec]]ad ottas territorijan nell' videndest.
 
Mäged ottas territorijan kaks' koumandest. KorktembaineKaikiš korktemb čokkoim om [[Čerskijan mägisel'g]]an [[Pobed (mägi)|Pobed]]-mägi (3003 m). SurembaižedZnamasižed joged oma [[Len (jogi)|Len]] sen ližajogidenke ([[Aldan (jogi)|Aldan]], [[Olökm]], [[Vilüi]]), [[Kolim]], [[Indigirk]], [[Olenök (jogi)|Olenök]], [[Jan (jogi)|Jan]], [[Anabar]].
 
Klimat om terav kontinentaline. Enamba 40% territorijad venub [[Pohjoine polärine pirdnabakehkruz|Pohjoižen polärižen pirdannabakehkruden]] südäimes. [[Pohjoine mapolišk|Pohjoižen mapoliškon]] vilun naba sijadase läz [[Oimäkon]]ad dai [[Verhojansk]]ad.
 
Londuseližed varad oma [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[kivihil']], [[bur hil']], metallad ([[raud|raudkivend]], [[tin]], [[hahktin]], [[kuld]], [[hobed]], [[artut']], [[vol'fram]], [[uran (himine element)|uran]] (ühtenz' sija Venämas), [[harvad mametallad]]), [[antimonii]] (ühtenz' sija Venämas), [[almaz]]ad (ühtenz' sija Venämas), [[mec]], [[vezi|reskvezi]], [[gidroenergii]].
 
== Tobmuz ==
[[Fail:Якутск. Дом Правительства № 3.jpg|thumb|right|200px|Saha Tazovaldkundan Ohjastusen üks' pertišpäi [[Jakutsk]]as.]]
[[Borisov Jegor|Jegor Borisov]] radab tazovaldkundan pämeheks ([[jakutan kel'|jakut.]]: ''IlИл DarhanДархан'') vs 2010 semendkun 31. päiväspäi (edel vn 2014 sulakud nece radnikuz nimitihe prezidentaks). Tazovaldkundan pämehen valdatusiden strok om viž vot, kaik rahvaz änestab händast. Tazovaldkundan pämez' märičeb Ohjastusen strukturad da paneb sen ühtnijoid radnikusile, sidä kesken Ohjastusen ezimest, Ohjastusen varaezimehid, erasid ministrid — parlamentan hüvästusen sandan jäl'ghe. Üks' tazovaldkundan varaprezident, omTazovaldkundan pämehen da Ohjastusen Administracii oma hänele abhu.
 
Käskusenandai tobmuz om üks'kodine parlament — Saha (Jakutijan) Valdkundaline NevondkundSuim ([[jakutan kel'|jakut.]]: ''Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнэ''). Kaik rahvaz valičeb sen 70 ezitajad videks vodeks. [[Žirkov Aleksandr|Aleksandr Žirkov]] radab Valdkundaližen Suiman ezimeheks vs 2013 redukun 2. päiväspäi.
 
Radonoigendai tobmuz om Saha Tazovaldkundan Ohjastuz. Tazovaldkundan ministrused da valdkundaližed komitetad alištudas Ohjastusele. [[Dančikova Galina|Galina Dančikova]] radab Ohjastusen ezimeheks vs 2010 kezakun 18. päiväspäi. Kaks' ezmäšt Ohjastusen varaezimest da viž Ohjastusen muite varaezimest oma hänele abhu.
Radonoigendai tobmuz om Saha Tazovaldkundan Ohjastuz.
 
Järgvaličendad Saha (Jakutijan) Valdkundaližhe Suimha oliba vl 2013 sügüz'kun 8. päiväl. Tazovaldkundan pämehen valičendad oliba vl 2014 sügüz'kun 14. päiväl., [[Borisov NügüdläineJegor|nügüdläine pämez']] sai vägestust ezmäižel tural (58,79%) da radab kahtenden strokun. Järgvaličendad Saha (Jakutijan) Valdkundaližhe Nevondkundha oliba vl 2013 sügüzjäl'kun 8. päivälgeten.
 
== Eläjad ==
Vl 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 958 528 ristitud<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls Venäman kaikenaigaine ristitišt vl 2010. — Rosstat (gks.ru).] {{ref-ru}}</ref>. Sündutandmär ületab kolendmärad znamasižešti. Kaikutte kahtenz' ristit koumespäi om lidnalaine.
 
Tazovaldkundas om [[Saha (Jakutijan) Tazovaldkundan lidnad|koumetoštkümne lidnad]], 42 lidnanvuittušt žilod da 586 küläd (vl 2009). Toine sur' lidn (enamba 50 tuh. eläjid) om [[Nerüngri]]. Vl 2015 kaik om 16 eländpunktad enamba mi 8 tuh. eläjidenke.
 
Rahvahad (enamba 10,4% vl 2010): [[jakutalaižed]] (48,7%), [[venälaižed]] (36,9%), [[evenkalaižed]] (2,2%), [[ukrainalaižed]] (2,1%), [[evenalaižed]] (ende lamutalaižed) (1,6%), [[totarlaižed]] (0,9%), [[burätalaižed]] (0,7%), [[kirgizlaižed]] (0,5%), [[armenijalaižed]] (0,4%), [[uzbekalaižed]] (0,4%), toižed — 3,1%, rahvahuden ozutandata — 2,5%.
 
Erased toižed igähižed rahvahad: [[dolganalaižed]] — 1906 rist. (0,20%), [[jukagiralaižed]] — 1281 rist. (0,13%), [[čukčulaižed]] — 670 rist. (0,07%).
 
== Homaičendad ==
<references />
 
== Irdkosketused ==
* [http://www.sakha.gov.ru/ Saha Tazovaldkundan tobmuden aluskundoiden oficialine portal.] {{ref-ru}} {{ref-en}} {{ref-sa}}
* [http://www.iltumen.ru/ Jakutijan Valdkundaližen Suiman oficialine sait.] {{ref-ru}}
 
{{Saha Tazovaldkundan lidnad}}
{{Venälaižen Federacijan subjektad}}
 
{{stub}}
 
[[Kategorii:Saha Tazovaldkund| ]]