Iran: Erod versijoiden keskes
Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Ei ole vajehtusen ühthevedoid |
++ |
||
Rivi 1:
{{1000}}
{{Valdkund
| Nimi =
| Flag = Flag of Iran.svg
| Valdkundznam = Emblem of Iran.svg
Rivi 7:
| Valdkundznam text = Iranan valdkundznam
| Pälidn = Tehran
| Eläjiden lugu = 80.840.713<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html Iranan ristitišton endustuz vl 2014 heinkus. — Mail'man faktoiden kirj (Cia.gov).] {{ref-en}}</ref>
| Voz' =
| Pind = 1.648.195
| Kart = Iran in its region.svg
| Kel' = [[farsi|farsi (persijan)]]
| Valdkundan pämez' = [[
| Päministr =
| Religii = [[islam]]
| Valüt = [[iranan rial]] (IRR)
| Internet-domen = [[.ir]], [[ایران.]]
| Telefonkod = +98
| Aigvö = tal'vel [[UTC]]+3:30,<br />kezal [[UTC]]+4:30
}}
'''Iran''' ([[farsi]]: ایران ''Iran''), täuz' oficialine nimituz — '''Iranan Islamine Tazovaldkund''' ([[farsi]]: جمهوری اسلامی ایران ''Džomhurijo Eslamijo Iran''),
== Istorii ==
Vs 1979 sulakun 1. päiväspäi Iran om tazovaldkundaks.
Vl 1979 redukun 24. päivän nügüdläine Konstitucii tuli väghe (om olmas vn 1989 vajehtusidenke).
== Politine sistem ==▼
== Geografijan andmused ==
[[Fail:Iran Topography.png|thumb|left|250px|Iranan topografine kart.]]
Iran om mavaldkundröunoiš [[Afganistan]]anke (röunan piduz om 921 km) da [[Pakistan]]anke (959 km) päivnouzmas, [[Irak]]anke päivlaskmas (1599 km), [[Turkanma]]nke (534 km) da [[Armenii|Armenijanke]] (44 km) dai [[Azerbaidžan]]anke (689 km) lodehes, [[Turkmenistan]]anke pohjoižes (1148 km). Ühthine röunoiden piduz — 5894 km. Iranan pohjoižed randad lainištab [[Kaspijan meri]] (randanpird om 740 km), suvižed randad — [[Indine valdmeri|Indižen valdmeren]] [[Arabijan meri|Arabijan meren]] [[Persijan laht|Persijan]] da [[Omanan laht|Omanan]] lahted (1700 km). Ühthine randanpird om 2440 km.
Iran om mägikaz ma. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om sambnu [[Demavend]] ([[Damavand]])-vulkan (5604 m). Kaikiš madalamb om [[Kaspijan meri|Kaspijan meren]] pind — -28 metrad (valdmeren pindan alemba).
Londuseližed pävarad — [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[kivihil']], [[metall]]ad ([[raud|raudkivend]], [[vas'k]], [[hahktin]], [[hrom]], [[cink]], [[marganc]]), [[rik]].
▲== Politine sistem ==
Ohjandusen form om unitarine teokratine (islamine) [[prezidentine tazovaldkund|prezidentine]] tazovaldkund. Valdkundan pämez' om Ülembaine ohjandai ([[Ali Hamenei]]).
Prezident om kahtendel sijal valdkundas. Kaik rahvaz valičeb händast nelläks vodeks. Kümne varaprezidentad da 21 ministrad oma hänele abuhu.
Parlament om üks'kodine Islamine Konsul'tativine Suim ([[farsi]]: مجلس شورای اسلام ''Medžlis-e šura-je islami''). Kaik rahvaz valičeb sen 290 ühtnijoid nelläks vodeks.
Nügüdläine prezident om [[Ruhani Hasan|Hasan Ruhani]].
== Administrativiž-territorialine jagand ==
''Kacu kirjutuz: [[Iranan administrativiž-territorialine jagand]].''
Valdkund alajagase 31 agjaha (''ostān:ha'', [[farsi]]: استان). Vl 2012 agjad alajagase 402 ümbrikho ([[farsi]]: شهرستان ''šahrestān''), a ned — 999 rajonha ([[farsi]]: بخش ''bahš''). Edemba, rajonad alajagase municipalitetoihe: 1167 lindankundha ([[farsi]]: شهر ''šahr'') da 2512 küläkundha ([[farsi]]: دهستان ''dehestān'').
Iranan agjad ühtenzoittas vidhe statistižhe regionha.
== Eläjad ==
Iranas elädas [[iranalaižed]].
Toižed seičeme lidnad-millionerad (vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe, surembaspäi penembha): [[Mešhed]], [[Keredž]], [[Isfahan]], [[Tebriz]], [[Širaz]], [[Ahvaz]], [[Kum (lidn, Iran)|Kum]].
== Ižanduz ==
Vl 2010 Iranan päeksport oli [[kivivoi]] (82%); toine eksport — himižed substancijad (3%), [[londuseline gaz]] (2%), [[polietilen]] (2%), [[pähkmed]] (1%), [[raud|raudkivend]], [[vas'k]], [[kuld]], [[kour]]ad.
== Homaičendad ==
{{Azii}}▼
<references />
== Irdkosketused ==
* [http://www.khamenei.ir/ Iranan Ülembaižen ohjandajan oficialine sait.] (14 kelil, sidä kesken {{ref-fa}}, {{ref-ru}}, {{ref-en}}, {{ref-de}}, {{ref-tr}}, {{ref-es}}, {{ref-ar}})
* [http://www.president.ir/ Iranan prezidentan oficialine sait.] {{ref-fa}} {{ref-en}} {{ref-fr}} {{ref-de}} {{ref-ar}} {{ref-ur}}
* [http://www.majlis.ir/ Iranan parlamentan oficialine portal.] {{ref-fa}} {{ref-en}}
* [http://en.iran.ir/ Iranan Islamižen Tazovaldkundan portal.] {{ref-fa}}
▲{{Azii}}
[[Kategorii:Iran| ]]
| |||