Vikipedii

Oper: Erod versijoiden keskes

Sirvi ajalugu interaktiivselt
← Vanhemb vajehtuzUdemb vajehtuz→
Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
VisuaalneVikitekst
Addbot (pagin | tehtud radod)
3912 vajehtused
p Bot: Migrating 103 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1344 (translate me)
Koiravva (pagin | tehtud radod)
73 391 vajehtused
pEi ole vajehtusen ühthevedoid
Rivi 1:
{{1000}}
[[Fail:Palais Garnier.jpg|300px|pisi|Parižan vanh operteatr (Palais Garnier)]]
'''Oper''' (''[[Italijanitalijan kel'|italijan kelel]]'' '''opera''' -— «azj», «tö», «rad») om muzikaliž-dramatižen čomamahtusen žanr, kudambas südäiolend anttas muzikaližen dramaturgijan abul. Oper om vokaline žanr. Operan literaturine aluz om [[libretto]].
 
== Žanran istorii ==
Oper om sündnu [[Italii|Italijaha]]. Operan ezitat om misterii -— mugoine hengeline spektakl', kus om muzikad. Hengeline komedii "Pühän Pavlan kändmine hristanuskojaks (1480, avtor Beverini) om jo tozine tö, kus muzikad om kaikiš paloiš. XVI voz'sadas lujas populärižikš tegihe pastoralid (paimniden vändod), kus oli horid: [[Motet|motetoid]], [[Madrigal|madrigaloid]]. Vl. 1597 [[Moden]]as ozutihe "garmonižen komedijan" (Commedia armonica) "Amfiparnasso" (avtor Oracio Vekki), kus hor kaiken pajati madrigaloid scenan taga, a aktörad vändiba scenal.
 
XVI voz'sadan lopus ningoižiš spektakliš zavodiba kävutada üksänine pajatand (monodii), i žanr lujas šingotaškanzihe. Avtorad nimitiba ičeze muzikaliž-dramatižed sädused "drama in musica" vai "drama per musica"; "opera"-nimi om sündnu XVII voz'sadan ezmäižes poles.
 
Ezmäižen operteatran publikan täht avaitihe vl. 1637 [[Italii|Italijaha]], [[Venecii|VenecijahaVenecijha]]. Ezmäine sur' oper oli Perin Džakomon "Evridik"-oper (1597). Venecii oli ezmäine operan keskuz Evropas.
 
== Operan toižendad ==
Om tehnus muga, miše tämbäi voib kundelta operan erazvuiččed toižendad:
* sur' oper (''[[Italijanitalijan kel'|italijan kelel]] '' - opera seria''),
* pol'komine oper (semiseria),
* komine oper (opera-buffa),
Rivi 22 ⟶ 23:
Oper om sintetine žanr. Sihe mülüdas dramaturgii, muzik, pirdand (dekoracijad, scenižed sädod), horeografii (balet).
 
Operan kollektivas oma: [[Solist|solistadsolist]]ad, [[hor]], [[orkestr]] i m. e.
Operas oma naižäned -— [[soprano]], [[meccosoprano]], [[kontral'to]], i mehenäned -— [[tenor]], [[kontrtenor]], [[bariton]] da [[bas]].
 
Oper jägadas [[Akt|aktoiheakt]]oihe, [[Kuvakuva (teatras)|kuvihe]], [[Scen|scenoihescen]]oihe i [[Nomernomer (teatras)|nomerihe]].
 
Operan palad -— [[Rečitativ|rečitativadrečitativ]]ad, [[Ariozo|ariozodariozo]]d, [[Pajo|pajodpajo]]d, [[Ariiarii (muzikaline säduz)|arijad]], [[Duet|duetadduet]]ad, [[Trio|triodtrio]]d, [[kvartetadkvartet]]ad, [[Ansamblansambl'|ansamblid]] i m. e.; simfonižed formad -— [[ezivänd]], [[Introdukciiintrodukcii (muzikas)|introdukcii]], [[antrakt]], [[marš]], [[baletmuzik]] i m. e.
 
== LiteraturEdembaine lugemine ==
* ''Arteaga Е.'', Le rivoluzioni del teatro musicale italiano, v. 1-3, Bologna, 1783-88.
* ''Clement F.'', Larousse P., Dictionnaire lyrique, ou histoire des opéras, P., 1867, 1905.
Rivi 38 ⟶ 39:
* ''Pfohl F.'', Die moderne Oper, Lpz., 1894.
* ''Rolland R.'', Les origines du théâtre lyrique moderne. L'histoire de l'opéra avant Lulli et Scarlatti, P., 1895, 1931.
* ''Rolland R.'', L'opéra au XVII siècle en Italie, в кн.:// Encyclopédie de la musique et dictionnaire..., fondateur A. Lavignac, pt. 1, [v. 1], P., 1913 (рус.venäkel'ne пер.känduz -— Роллан Р., Опера в XVII веке, M., 1931).
* ''Goldschmidt H.'', Studien zur Geschichte der italienischen Oper in 17. Jahrhundert, Bd 1-2, Lpz., 1901-04.
* ''Solerti A.'', Le origini del melodramma, Torino, 1903.
Rivi 48 ⟶ 49:
* ''Sonneck O.'', Catalogue of 19th century librettos, Wash., 1914.
* ''Towers J.'', Dictionary-catalogue of operas and operettas which have been performed on the public stage, Morgantown, [1910].
* ''La Laurencie L.'', L'opéra comique française en XVIII siècle, в кн.:// Encyclopédie de la musique et dictionnaire de con-cervatoire, [v. 3], P., 1913 (рус.venäkel'ne пер.känduz -— Ла Лоранси Л., Французская комическая опера XVIII века, М., 1937).
* ''Bie O.'', Die Oper, B., 1913, 1923.
* ''Kretzschmar H.'', Geschichte der Oper, Lpz., 1919 (рус.venäkel'ne пер.känduz -— Кречмар Г., История оперы, Л., 1925).
* ''Kapp J.'', Die Oper der Gegenwart, B., 1922.
* ''Delia Corte A.'', L'opéra comica Italiana nel' 700. Studi ed appunti, v. 1-2, Bari, 1923.
* ''Delia Corte A.'', Tre secoli di opera italiana, Torino, 1938.
* ''Bücken E.'', Der heroische Stil in der Oper, Lpz., 1924 (рус.venäkel'ne пер.känduz -— Бюккен Э., Героический стиль в опере, М., 1936).
* ''Bouvet Ch.'', L'opéra, P., 1924.
* ''Prodhomme J. G.'', L'opéra (1669-1925), P., 1925.
Rivi 65 ⟶ 66:
* ''Dent E. J.'', Opera, N. Y., 1940.
* ''Gregor J.'', Kulturgeschichte der Oper, W., 1941, 1950.
* ''Brockway W., Weinstock H.'', The opera, a history of its creation and performance, 1600-1941, N. Y., 1941 (доп. изд.ližapästand: The world of opera, N. Y., 1966).
* ''Skraup S.'', Die Oper als lebendiges Theater, Würzburg, 1942.
* ''Mooser R. A.'', L opéra comique française en Russie durant le XVIIIe siècle, Bale, 1945, 1964.
Rivi 80 ⟶ 81:
* ''Schmidt-Garre H.'', Oper, Köln, 1963.
* ''Stuckenschmidt H.'', Oper in dieser Zeit, Hannover, 1964.
* ''Szabolcsi B.'', Die Anfänge der nationalen Oper im 19. Jahrhundert, в кн.:// Bericht über den Neunten Internationalen Kongreß Salzburg 1964, Lfg. 1, Kassel, 1964.
* Die moderne Oper: Autoren, Theater, Publikum, там же, Lfg. 2, Kassel, 1966.
 
Om sadud "https://vep.wikipedia.org/wiki/Oper"