Garbol: Erod versijoiden keskes

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Koiravva (pagin | tehtud radod)
Ei ole vajehtusen ühthevedoid
Koiravva (pagin | tehtud radod)
Ei ole vajehtusen ühthevedoid
Rivi 18:
| range map = Cranberrymap.jpg
}}
'''Garbol''' vai '''Garič''' ([[latinan kel'|latin.]] ''Oxycóccus'') om [[Kanabränvuiččed]]-sugukundan [[takson]]. Se ühtenzoitab märitud [[igähižvihandad kazmused|igähižvihandoid]] ujelijoid penzhaižid, kudambid kazdas [[Pohjoine mapolišk|Pohjoižen mapoliškon]] soidme. Kaik garblon erikoiden marjad oma södabad.

''Oxycoccus''-taksonad el'getas erazvuiččikš purtkidme:
* kuti erine ''Oxycoccus''-sugu (Hill, 1756) (mugoine kaceg om levitadud kodimaižiš purtkiš nügüd'-ki<ref name="kazmär">Иллюстрированный определитель растений Ленинградской области /Под ред. А.Л. Буданцева и Г.П. Яковлева. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2006. — Lpp. 178, 180-181. ISBN 5-87317-260-9.</ref>);
* kuti ''Vaccinium''-sugun [[alasugu]] — ''Vaccinium'' subgen. ''Oxycoccus'' (Hill) A. Gray (1848)<ref>[http://books.google.ru/books?id=DnvFjXCBuMcC#search_anchor ''Thomas Gaskell Tutin, V.H. Heywood, N.A. Burges, D.H. Valentine, Stuart Max Walters, D.A. Webb''. Flora Europaea. Cambridge University Press, 1972. — 3nz' tom. — Lp. 399.] ISBN 978-0-521-08489-5. {{ref-en}}</ref>;
Rivi 45 ⟶ 47:
 
== Marjoiden himine mülünd ==
Garblon ploduiš om äi [[askorbinmuiktuz|C-vitaminad]] [[apel'sin]]iden, [[limon]]oiden, [[greipfrut]]oiden da [[sadmanzikaine|sadmanzikaižen]] kartte. PloduišVitaminoiden ommülünd<ref toižidname="usda">[http://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/2269?qlookup=09078&format=Full vitaminoidNutrient data for 09078, Cranberries, raw. //''National Nutrient Database for Standard Reference''. Beltsville Human Nutrition Research Center of the Agricultural Research Service.] {{ref-en}}</ref> (mkg/100 g): [[A (vitamin)|A]] — 3, [[B1 (vitamin)|B<sub>1</sub>]] — 12, [[B2 (vitamin)|B<sub>2</sub>]] — 20, [[B5B3 (vitamin)|B<sub>53</sub>]] — 101, [[B6 (vitamin)|B<sub>6</sub>]] — 57, [[PPB9 (vitamin)|PPB<sub>9</sub>]] — 1, [[C (vitamin)|C]] — 13300, [[E (vitamin)|E]] — 1200, [[K (vitamin)|K]] — 5. Garbol om [[K1 (vitamin)|K<sub>1</sub>-vitaminan]] ([[fillohinon]]an) arvokaz purde, ani kuti [[linmaine kapust]] da [[manzikaine]]. Ploduiš om toižid vitaminoid: [[B5 (vitamin)|B<sub>5</sub>]], [[PP (vitamin)|PP]].
 
Muiktusiden keskes [[limonmuiktuz]] enambištub marjoiš, mugažo oma [[jablokmuiktuz|jablok-]], [[benzoine muiktuz|benzoine]] da toižed muiktused.
Rivi 51 ⟶ 53:
Sahariden keskes om äi [[glükoz]]ad da [[fruktoz]]ad, a [[saharoz]]ad eile äi. [[Polisaharidad|Polisaharidoiden]] keskes om äi [[pektinad|pektinoid]], niil om sur' praktine znamoičend.
 
Ploduiš om äi toižid tarbhaižid substancijoid ristitun täht: [[betain]] da bioflavonoidad ([[antocianad]], [[leikoantocianad]], [[katehinad]], [[flavonolad]], [[fenolmuiktused]]). [[Mikroelementad|Mikroelementoiden]] mülünd<ref>[http://ndb.nal. name="usda.gov/ndb/foods/show/2269?qlookup=09078&format=Full Nutrient data for 09078, Cranberries, raw. //''National Nutrient Database for Standard Reference''. Beltsville Human Nutrition Research Center of the Agricultural Research Service.] {{ref-en}}<"/ref> (mg/100 g): [[kal'cii]] — 8; [[raud]] — 0,25; [[magnii]] — 6; [[fosfor]] — 13; [[kalii]] — 85; [[natrii]] — 2; [[cink]] — 0,1; [[marganc]] — 0,36; [[vas'k]] — 0,06; [[selen]] — 0,0001; [[lütein]] + [[zeaksantin]] — 0,091.
 
[[Energetine arvuz]]/100 g — 46 kkal (192 kDž)<ref name="usda"/>. [[Vezi]] — 87 g, [[vauktušed]] — 0,39 g, [[razvad]] — 0,13 g, [[hil'vezikod]] — 12,2 g.
 
== Kazvatuz ==
Garbol lujas navedib päivänvauktad i sille ei tari hüväd minerališt sötmišt<ref name="šipunov"/>.
 
Järedploduine vai amerikaine garbol ([[latinan kel'|latin.]] ''Vaccinium macrocarpon'') kazvatase luhtpöudoil. Necen garblon surembaine kazvatai om [[AÜV]], mugažo garblon pöudod oma [[Kanad]]as, [[Vaugedvenäma]]s, [[Skandinavii|Skandinavijan]] maiš. Il'mkamerad ploduiš om garblon eriližuz, se laskeb marjoile ujuda veden pindal i kebnendab marjoiden poimind mašinoil. Pöudho ehtnüziden marjoidenke valadas vet, sid' specialižed [[kombain]]ad lödas veden, sen aigan küpsad marjad joudutase da ujuškatas. Ajadas kaikid marjoid pöudon röunale ühthe sijha, amuntas puhtast da sel'ktad garblod möhembaižeks ümbriradmižeks<ref>[http://chem.kstu.ru/butlerov_comm/2003/1m/data/jchem&cs/russian/n1/appl1/2vr9/2vr9.pdf Черкасов А.Ф. Основы технологии и агротехники плантационного возделывания клюквы.]</ref>.
 
== Kävutand ==
Rivi 71 ⟶ 75:
<gallery>
Fail:Vaccinum oxycoccos 120604.jpg|Järgeline garbol änikoil,<br />[[Švabijan Al'b]]-mägimassiv, [[Germanii]]
Fail:Owoce Żurawina.jpg|Garbol umbikoil da marjan südäin
Fail:Ягоды клюквы диаметром 16 мм.JPG|Garblon plodud 16,2 mm diametral,<br />[[Karjal]]
Fail:Cranberries on palms.jpg|Kahmal garbloid
Fail:Blueberry and cranberry pie, May 2009.jpg|Pirg garblonke da mustikaiženke
Fail:Cranberry wine light.jpg|Vauvaz garbolvin
</gallery>
</center>