Aktinoidad: Erod versijoiden keskes

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Motoranger (pagin | tehtud radod)
+
Motoranger (pagin | tehtud radod)
+
Rivi 2:
'''Aktinoidad''' vai '''Aktinidad''' om radioaktivižiden himižiden elementoiden grupp, kaik niid om 14. Mülüdas [[himižiden elementoiden periodine tablut|himižiden elementoiden periodižen tabluden]] III gruppha, 7 periodha.
 
Elementoiden nomerad oma 90..103. Iče [[aktinii (himine element)|aktinii-element]] ei ole aktinoid, no kactas sidä gruppan ramuziš paksus.
 
Iče[[Enriko Fermi]]-fizikantedomez' ezimeleti ezmäižeks elementoiden olendad tabludes [[aktiniiuran (himine element)|aktinii-elementuranan]] ei ole aktinoid, notaga kactashänen sidävn gruppan1934 ramuzišeksperimentoiden paksusjäl'ghe. [[Gol'dšmidt Viktor Moric|Viktor Gol'dšmidt]]-geohimik tariči «aktinoidad»-terminan vl 1937.
 
== Ičendad ==
Aktinoidoil om läz ühtejiččid ičendoid. Kaik ned oma tipižed [[metall]]ad. Kaik elementad oma radioaktivižed, pehmdad da hobedakahad. [[Torii]] om toižiden aktinoidoiden kovamb: se voib vanuda eskai.
 
Grupp jagase kahteks ristikoičijaks alagruppaks: transuranižed (kaik elementad uranan taga tabludes) da transplutonižed elementad (plutonijan taga).
[[Torii]] om toižiden aktinoidoiden kovamb: se voib vanuda eskai.
 
Ei ole londuses äjid aktinoidoid, ned oma ratud, sinteziruidud elementad. Uran i torii oma olmas londuses, avaitihe niid ezmäižikš. Voib sada neptunijad, plutonijad, protaktinijad i americijad znamasižiš lugumäriš, mugažo aktinijad. Toižed aktinoidad i niiden äjad izotopad oma harvad lujas heredan radioaktivižen čihodamižen tagut. Samižen mahtused oma reakcii südäitukreaktoras, südäitukpoukahtuz, kebnembiden elementoiden bombardiruid neitronil da kebnoil atomil.
Grupp jagase kahteks alagruppaks: transuranižed da transplutonižed elementad.
 
Ei ole londuses äjid aktinoidoid, ned oma ratud, sinteziruidud elementad.
 
== Kävutand ==
Aktinoidoiden tipine kävutand om [[atomenergetik]]as. Toižed kävutandad oma radiohimižiden substancijoiden sintez, andimed (americii).
 
== Homaičendad ==
Rivi 22 ⟶ 20:
 
{{Commons|Category:Actinides}}
 
{{stub}}
[[Kategorii:Himižiden elementoiden gruppad]]