Judaizm: Erod versijoiden keskes
Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
pEi ole vajehtusen ühthevedoid |
pEi ole vajehtusen ühthevedoid |
||
Rivi 1:
{{1000}}
[[Fail:Judaica.jpg|thumb|right|250px|Judaizman atributad: šofar, jad (ozutim [[Tora (viž kirjad)|Toran]] lugendan aigan), [[Vanh Zavet|Tanah]], loičendkirj, tohuzjaugad, hodr etrogan täht, krušk pezemha käzid]]
'''Judaizm''' ({{lang-grc|Ἰουδαϊσμός}} ''Ioudaismos'') om [[evrejalaižed|evrejalaižiden]] religiozine i rahvahaline mail'mannägend, avraamine [[religii]]. Se om üks' kaikiš amuižembiš [[monoteizm|monoteistižiš]] religijoišpäi i kaikiš amuižemb eläb mugoine religii. Tetab istorine jäl'ghetuleskelend lugeb 3 tuhad vozid. Nimituz libub {{lang-he|יהודה}} ''Jehudah''-sanaspäi «Judejan kunigahuz».
Judejalaižed oma etnosocialine jouk, se mülütab evrejalaižid sündnundan mödhe i tulnuzid kändmižel judaizmha. Vl 2015 judejalaižiden lugumär mail'mas oli 14,3 mln ristituid vai Man ristitišton 0,2%, sidä kesken koume seičemendest elädas [[Izrail'|Izrailiš]], toine koume seičemendest — [[Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad|AÜV:oiš]] i [[Kanad]]as, toižed judejalaižed elädas [[Evrop]]as päpaloin.
Judaizman uskojad mülütadas čuradusihe, augotihe niid 19.-20. voz'sadal. Päižed čuradused oma ortodoksaline, reformistine i konservativine. Ortodoksaline judaizm (enamba 4 mln polenpidajid) alajagase nenihe sarakoihe: litvakad (litvaižed evrejalaižed), hasidizm, ortodoksaline modernizm, religiozine [[sionizm]]. Pühäpertin nimi om sinagog.
== Homaičendad ==
| |||