Gonduras: Erod versijoiden keskes

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Koiravva (pagin | tehtud radod)
-> commons
Koiravva (pagin | tehtud radod)
formitez
Rivi 6:
| Flag text = Gondurasan flag
| Pälidn = Tegusigal'p
| Eläjiden lugu = 8,598,561<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ho.html Vl 2014 Gondurasan ristitišton endustuz vn 2014 heinkus. // Mail'man faktoiden kirj. (— ''Cia.gov)''.] {{ref-en}}</ref>
| Voz' = 2014
| Pind = 112,090
Rivi 17:
| Internet-domen = [[.hn]]
| Telefonkod = +504
| Aigvö = [[UTC]]-6−6
}}
'''Gonduras''', täuz' oficialine form — '''Gondurasan Tazovaldkund''' ([[ispanijan kel'{{lang-es|isp.]]: ''República de Honduras''}} [reˈpuβlika ðe onˈduɾas]), om valdkund [[Keskuzamerik]]as. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om [[Tegusigal'p]].
 
== Etimologii ==
Rivi 25:
 
== Istorii ==
VlVn 1821 sügüz'kun 15. päiväl sügüz'kud Gonduras tedotitedištoiti ičeze ripmatomudes [[Ispanii|Ispanijaspäi]].
 
Vl 2009 sodakukerduz olitegihe valdkundas.
 
Jäl'gmäine Konstitucii (om kahtenz'toštkümnenz') lugul, se tuli väghe vl 1982 (i om väges voziden 1984-20051984−2005 vajehtusidenke).<ref>[http://www.congresonacional.hn/dmdocuments/2014/CONSTITUCION-2005.pdf Nügüdläine Gondurasan Konstitucii. — Congresonacional''congresonacional.hn''-saital.] {{ref-es}}</ref>.
 
== Geografijan andmused ==
Rivi 35:
Gonduras om mavaldkundröunoiš [[Nikaragua]]nke suvipäivnouzmas (röunan piduz — 940 km), [[Sal'vador]]anke suvipäivlaskmas (391 km) da [[Gvatemal]]anke päivlaskmas (244 km). Ühthine röun kuivmadme — 1575 km. Valdkundan pohjoižed randad lainištab [[Atlantine valdmeri|Atlantižen valdmeren]] [[Kariban meri]] (randanpird — 669 km), suvižed randad lainištab [[Tün' valdmeri]] ([[Fonsekan laht]], 163 km). Ühthine randanpird om 832 km.
 
Gondurasan territorijan tobj pala om mägišt. Kaikiš korktemb čokkoim om [[Serro Las Minas]]-mägi, 2870 m kortte valdmeren pindan päl. Pened [[manrehkaiduz|manrehkaidused]] oma paksud. Kaikiš znamasižembad joged oma [[Ulua (jogi)|Ulua]], [[Patuk (jogi)|Patuk]] da [[Aguan (jogi)|Aguan]].
 
Randišton klimat om [[tropine vö|tropine]] passatine, mägištol om [[ven vö|ven]] klimat om. Kaikuččen kun kesklämuz om +22...+26° C° randištol, mägištol kesklämuz vajehtab znamasižemb voden aigan (+10...+22° C°). Paneb sadegid 3000 mm keskmäras, enamba kaiked — Kariban mererandpolel, pohjoiž- da päivnouzmpautkil. Vihmsezon oleskeleb man südäimes da suves om semendkul-redukul, a Tünen valdmererandištol — sügüz'kul-vilukul. Kovad tulleid oma paksud.
 
Londuseližed pävarad oma [[kuld]], [[hobed]], [[vas'k|vas'kkivend]], [[hahktin]], [[cink]], [[antimonii]], [[raud|raudkivend]], [[kivihil']]; toižed varad oma [[mec]], [[gidroenergii]], [[kala]].
 
== Tobmuz ==
[[Fail:Tegucigalpa Presidential Palace.jpg|thumb|right|250px|Prezidentan pert'kulu [[Tegusigal'p]]as.]]
Gonduras om unitarine konstitucine [[prezidentine tazovaldkund|prezidentine]] tazovaldkund kaks'partijaliženpartijaliženke sistemanke. Valdkundan pämez' om prezident, hän-žo om ohjastusen pämez' da armijan päkäsknik. Rahvaz valičeb händast nelläks vodeks, kahtenden strokun voimuseta. Ministrad da koume varaprezidentad oma abuiš prezidental.
 
Parlament om üks'kodine Nacionaline Kongress ([[ispanijan kel'{{lang-es|isp.]] ''Congreso Nacional''}}), rahvaz valičeb sen 128 ühtnijoid (''diputados'') mugažo rahvaz valičeb 4nelläks vodeks.
Valdkundan pämez' om prezident (rahvaz valičeb händast 4 vodeks, toižen strokun voimuseta), hän-žo om ohjastusen pämez' da armijan päkäsknik. Ministrad da koume varaprezidentad oma abuiš prezidental.
 
Ülembaine Käskuzkund om käskuzkundaline tobmuz, se kogoneb 9 sudijadsudijaspäi da 7 varasudijadvarasudijaspäi.
Parlament om üks'kodine Nacionaline Kongress ([[ispanijan kel'|isp.]] ''Congreso Nacional''), sen 128 ühtnijoid (''diputados'') mugažo rahvaz valičeb 4 vodeks.
 
Gondurasan päjärgvaličendad oliba vlvn 2013 kül'mkun 24. päiväl kül'mkud. Vs 2014 vilukun 27. päiväspäi nügüdläine [[Ernandes Huan Orlando|Huan Orlando Ernandes]]-prezident tulituleb radho, (sai valičendol 36,89%) änid.
Ülembaine Käskuzkund om käskuzkundaline tobmuz, se kogoneb 9 sudijad da 7 varasudijad.
 
Gondurasan päjärgvaličendad oliba vl 2013 kül'mkun 24. päiväl. Vs 2014 vilukun 27. päiväspäi nügüdläine [[Ernandes Huan Orlando|Huan Orlando Ernandes]]-prezident tuli radho (sai 36,89%).
 
== Administrativiž-territorialine jagand ==
&nbsp;&nbsp;&nbsp;''Kacu kirjutuz: [[Gondurasan administrativiž-territorialine jagand]].''
 
Gonduras alajagasejagase 18 departamenthadepartamentaks ([[ispanijan kel'{{lang-es|isp.]] ''departamento''}}) da uhtheühtenke pälidnan ümbrikhoümbrikonke. Departamentad alajagasealajagasoiš municipalitethamunicipalitetoikš (isp. ''municipio'', vl 2008 niid oli 285) (isp. ''municipio'').
 
== Eläjad ==
Gondurasas elädas [[gondurasalaižed]]. Vl 2014 valdkundan ristitišton lugu oli 8 598 561 eläjad.
 
Gondurasan toižed sured lidnad (enamba 100 tuh. ristitudristituid vl 2010, surembaspäi penembha): [[San Pedro Sul]], [[Čolom]], [[La Seib]], [[El' Progreso (Gonduras)|El' Progreso]]. Vl 2010 kaik oli 32 lidnad enamba 10 tuh. ristitištonke.
 
== Ižanduz ==
Rivi 70 ⟶ 68:
 
== Irdkosketused ==
* [http://www.presidencia.gob.hn/ Gondurasan Tazovaldkundan prezidentan oficialine portal (''presidencia.gob.hn'').] {{ref-es}}
* [http://www.congresonacional.hn/ Gondurasan Tazovaldkundan parlamentan oficialine sait (''congresonacional.hn'').] {{ref-es}}
* [http://www.ffaah.mil.hn/ Gondurasan azekhiden vägiden oficialine sait.] {{ref-es}}
 
{{Commons|Honduras}}
 
{{Pohjoižamerik}}