Čeläbinsk: Erod versijoiden keskes

'''Čeläbinsk''' ({{lang-ru|Челябинск}}) om millionerlidn da lidnümbrik [[Venäma]]sn millionerlidn da lidnümbrik. Se om [[Čeläbinskan agj]]an administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn.

Lidn om Venäman järed transporttesol'm, raudan[[raud]]an da cinkan[[cink]]an metallurgijan keskuz. Sigä pästtas surid torvid da ferroühthesuladusid, om äi metallan ümbriradmižen tegimid.

Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vl 1736 kuti puine lidnuz baškiran Čeläb (Seläb)-külän sijas (ven.: ''{{lang-ru|Челяба, Селяба''}}). SeŽilo sai lidnan statusad vl 1781, oficialižikš — vl 1787.

Vozil 1743-17811743−1781 lidn oli [[Isetin provincii|Isetin provincijan]] keskuseks, vozil 1804-19191804−1919 mülüi [[Orenburgan gubernii|Orenburgan gubernijha]].

Vl 1892 «[[Samar]] — [[Uf]] — [[Zlatoust]] — Čeläbinsk »-raudte tuli lidnha, tehtihe sidä tegihe [[Transsib]]an pätenpäteks. Lidn šingotaškanzihe teravas, Venäman leibän (ühtenz' surtte) i čajun (kahtenz' surtte) biržad sijazisoiš täs edel revolücijad. Lidn kazvoi lujas ezmäižiden vižvoččiden planoiden aigan da [[Toine mail'man soda|Suren Voinan]] mändes.

Lidn sijadase agjan pohjoižpäivnouzmas, [[Miass (jogi)|Miass-jogen]] muugotil randoil ([[ObinjogiOb' (jogi)|Obin]] hurapol'ne bassein), [[Uralmäged|Suviuralan]] pautkilpäi päivnouzmha, katl'uses 200-..250 metrad korktusil. Tulleitomad päiväd ottas voden koumandest. Šeršni-vezivaradim Miass-jogel da koume järedad järved (Smolino, Pervoje, Sineglazovo) mülüdas lidnan territorijha. Miassan hural randal om Ural-region om, oiktal randal [[Sibir']] augotase.

Matkad lidnaspäi [[Moskv]]hasai om 1879 km päivlaskmha. Matkad [[Jekaterinburg]]hasai om 200 kilometrad pohjoižhe. [[Kopeisk]] om Čeläbinskan päivnouzmaine kaimdai-lidnkaimdailidn, ned röunatadas toine toiženke.

Čeläbinsk jagase seičemeheseičemeks administrativižheadministrativižeks rajonharajonaks (vspäi 2014 — municipaliženke statusanke), sen ližaks enamba 20 eländpunktad-žilod mülüdas lidnümbrikho, kaik ned oma jagadud rajonidme. Administrativižed rajonad: Kalininan, Kurčatovan, Leninan, Metallurgine, Nevondkundaline, Traktortegimen da Keskuzrajon.

Vl 1913 lidnan ristitišt oli 65 100 eläjad. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnümbrikon eläjiden lugu oli 1 130 132 ristitud. Kaikiš suremb lidnümbrikon ristitišt om nügüd'. Severz'-se hristanuskondan[[hristanuskond]]an i islaman[[islam]]an pühäpertid da iudaizman[[iudaizm]]an pühäpert' oma olmas lidnas.

Rahvahad (enamba 0,4%, vnvl 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe): [[venälaižed]] — 82,9%, [[totarlaižed]] — 4,8%, [[baškiralaižed]] — 3,0%, [[ukrainalaižed]] — 1,4%, [[saksalaižed]] — 0,6%, [[vaugedvenälaižed]] — 0,4%;, toižed rahvahad — 2,7%, rahvahuden ozutandata — 4,2%.

Rahvahidenkeskeine civiline ''Čeläbinsk (Balandino)-lendimport'' (''CEK / ЧЛБ'') sijadase 18 kilometras pohjoižpäivnouzmha lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid Evropan da Keskuzazijan maihe, Venämadme tobjimalaz, mugažo čarterreisid lebutahoihelebutahoiže.

Avtobusad, trolleibusad, tramvaid da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. MetroMetropoliten om vaiše sauvomižes. Äiluguižed sildad ühtenzoittas Miass-jogen randoid. Läz 20 raudtestancijad da platformad omratas Čeläbinskas.