Tün' valdmeri: Erod versijoiden keskes

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Koiravva (pagin | tehtud radod)
Ei ole vajehtusen ühthevedoid
Motoranger (pagin | tehtud radod)
pEi ole vajehtusen ühthevedoid
Rivi 4:
'''Tün' valdmeri''' om kaikiš järedamb [[valdmeri]] [[Ma]]l pindan da süvüden mödhe. [[Evrazii]]- da [[Avstralii]]-kontinentad sijadase päivlaskmas sišpäi, [[Pohjoižamerik]] da [[Suviamerik]] — päivnouzmas, [[Antarktid]] — suves.
 
== Ühthižed andmused ==
Tün' valdmeri levigandeb pohjoižespäi suvehe läz 15,8 tuhad km, päivnouzmaspäi päivlaskmaha 19,5 tuh. km. Pind südäimeridenke — 179,7 mln km², kesksüvüzkeskmäine süvüz — 3984 m, veden mülü — 723,7 mln km³ (se-žo südäimerita: 165,2 mln km², 4282 m da 707,6 mln km³).
 
Tünen valdmeren (dai kaiken [[Mail'man valdmeri|Mail'man valdmeren]]) kaikiš lujemb süvüz — 10994 m ± 40 metrad ([[Marianine kurn|Marianižen kurnun]] Čellendžeran pohjatoi meritaho)<ref>[http://www.oceanographers.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=1760&Itemid=133 Nju Gempširan universitetan tedoidajad löuziba nell' sildoid Marianižes kurnus päliči (vl 2010). — Oceanographers.ru.] {{ref-ru}}</ref>. Läz 180:nt meridianad datan vajehtusen pird mäneb kaiken valdmeren kal't.
 
== Etimologii ==
Ispanine ''Nunjes da Balboa''-konkistador oli ezmäižeks nähnuziš necen valdmeren evropalaižišpäi. Vl 1513 hän ičeze kaimdajidenke ristikoiči [[Panaman kagluz|Panaman kaglusen]] da tuli tundmatoman meren randale. Nunjes da Balboa nimiti sidä ''Suvimereks'' ([[ispanijan kel'|isp]].: ''Mar del Sur''), sikš miše hö tuliba lahten pohjoižrandale. Vl 1520 kül'mkun 28. päivän valdmeren avarudele ''[[Fernan Magellan]]'' ujui. Hän ičeze joukunke ristikoiči valdmeren [[Lämoima]]späi [[Filippinoiden sared|Filippinoiden sarihe]] 3 kus da 20 päiväs. Kaiken matkan aigan tün' sä seižui, ka Magellan nimiti valdmert ''Tüneks valdmereks''. Se nimi dominiruib mail'man geografijas nügüd'aigan-ki.<ref>Поспелов Е.М. Географические названия мира: Топонимический словарь. — 2-е изд., стереотип. — М.: Русские словари, Астрель, АСТ, 2001. — Lpp. 191—192191−192. {{ref-ru}}</ref>
 
Edel 1917 vot venälaižil kartoil kirjutihe völ ''Päivnouzmaine valdmeri'', mugoine nimi tuli venälaižiden edelmatkajiden aigassai.
 
== Valdmeren rajoniden avaidusen istorii ==
 
== Südäimeriden nimikirjutez ==
Rivi 36 ⟶ 35:
* [http://floats.pmel.noaa.gov/floats/ NOAA PMEL Argo-profilirujad čokkoimed] Andmused Tünen valdmeren polhe joksijan aigan. {{ref-en}}
 
{{stub}}
[[Kategorii:Tün' valdmeri| ]]