Romanii: Erod versijoiden keskes

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Koiravva (pagin | tehtud radod)
p superlativ; pp
Koiravva (pagin | tehtud radod)
aktualizacii, formitez, +
Rivi 6:
| Flag text = Romanijan flag
| Pälidn = Buharest
| Eläjiden lugu = 21,729457,871116<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ro.html Romanijan ristitišton endustuz vlvn 20142018 heinkus. // Mail'man faktoiden kirj. (cia— ''Cia.gov)''.] {{ref-en}}</ref>
| Voz' = 20142018
| Pind = 238,391
| Kart = EU-Romania.svg
| Kel' = [[romanan kel'|romanan]]
| Valdkundan pämez' = [[Johannis Klaus|Klaus Johannis]]
| Päministr = [[KimpänuDenčile SorinViorika|SorinViorika KimpänuDenčile]]
| Religii = [[hristanuskond]]
| Valüt = [[romanijan lei]] (RON)
Rivi 19:
| Aigvö = tal'vel [[UTC]]+2,<br />kezal [[UTC]]+3
}}
'''Romanii''' ([[romanan kel'{{lang-ro|roman.]]: ''România''}}), nece om täuz' oficialine nimituz, om valdkund [[Evrop]]an suvipäivnouzmpoles, [[Balkanan pol'sar'|Balkanan pol'saren]] pohjoižpäivnouzmpoles. Pälidn da kaikiš suremb lidn om [[Buharest]].
 
Vspäi 2004 valdkund om [[Pohjoižatlantižen kožundkirjutesen organizacii|PAKO]]:n]] ühtnijaks, vspäi 2007 — [[Evropan Ühtištuz|]]:n]] ühtnijaks.
 
== Istorii ==
VlVn 1877 semendkun 9. päiväl semendkud Romanii tedoti ripmatomudes [[OttomananOsmanan imperii|Ottomanan imperijaspäi]].
 
Vahvištihe Romanijan Konstitucijad vahvištihekaiken vlrahvahan 1991referendumal tal'vkunvn 1991 8. päiväl kaiken rahvahan referendumaltal'vkud. Vl 2003 redukulPanihe järgenduseližid vajehtusid panihevn 2003 redukul sättumha EÜ:n käskusištole.
 
== Geografijan andmused ==
[[Fail:Romania location map Topographic.png|thumb|left|250px|Romanijan reljefan kart.]]
Romanii om mavaldkundröunoiš [[Bolgarii|Bolgarijanke]] suves (röunan piduz — 631 km), [[Serbii|Serbijanke]] (546 km) da [[Mad'jaranma]]nke (448 km) päivlaskmas, [[Ukrain]]anke pohjoižes da suvipäivnouzmas (649 km), [[Moldavii|Moldavijanke]] päivnouzmas (681 km, se otab [[Prut]]-jogen tobman palan). Ühthine röunoiden piduz om 2955 km<ref name="statro07">Anuarul Statistic al României (Romanijan jogavozne statistik). Ediția 2007. {{ref-ro}}</ref>.
 
Veden pind — 3%. Znamasine jogi om [[Dunai]], se formiruib järedad suhištod (toine surtte Evropas) [[Mustmeri|Mustmerhe]] lankten. Romanijan suvipäivnouzmaižed randad lainištab [[Must meriMustmeri]]. Randanpird om 193,5 km.<ref name="statro07"/>.
 
[[Karpatad]] ičeze 14 mägisel'gil ristikoitas kaiked valdkundad. Niiden tobj pala sijadase man keskuses. Täs [[Vrančan zon]] om, se kucub [[manrehkaiduz|manrehkaidusiden]] kajadusid [[Venäma]]n lodehel. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om [[Moldavänu]]-mägi, 2544 m valdmeren pindan päl.
 
Veden pind — 3%. Znamasine jogi om [[Dunai]], se formiruib järedad suhištod (toine surtte Evropas) [[Must meri|Mustha merhe]] lankten.
 
Londuseližed pävarad oma [[äimetalližed kivendod]], [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[mec]]ad (14% territorijad, tobman palan koskmatomad), [[kivihil']], [[kuld]], [[raud|raudkivend]]; toižed varad oma [[keitandsol]], [[gidroenergii]].
Rivi 44 ⟶ 42:
Ohjandusen form om unitarine [[prezidentiž-parlamentine tazovaldkund|segoitadud]] tazovaldkund.
 
Valdkundan da sen azektud vägiden pämez' om prezident ({{lang-ro|Preşedintele României}}). Kaik rahvaz valičeb händast 5videks vodeks. Prezidental toiženkahtenden strokun voimuz om voimuzolmas, a koumen — eile. [[Johannis Klaus|Nügüdläine prezident]] radab vsvn 2014 tal'vkuspäi. Hän paneb radsijha päministrad ({{lang-ro|Preşedintele Consiliului de Miniştri}}), ka hö ühtes oma radonoigendajan tombuden pämehed. Päministr paneb ministrid radnikusile.
 
Romanijan parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Senat ([[romanan kel'{{lang-ro|roman.]] ''Senat''}}), se mülübmülütab 137 ühtnijad. Alakodi om Deputatoiden Kodi ([[romanan kel'{{lang-ro|roman.]] ''Camera Deputaţilor''}}) 332 deputatanke, heiden keskes (18 heišpäi oma rahvahanvähembusiden täht)rahvahanvähembusišpäi. MolembidenValitas molembiden Kodiden ühtnijoid valitas kaiken rahvahan änestusel 4nelläks vodeks.
 
Parlamentan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 11. päiväl tal'vkud. [[Viorika Denčile]] radab päministran vs 2018 vilukun 17. päiväspäi.
 
== Administrativiž-territorialine jagand ==
&nbsp;&nbsp;&nbsp;''Kacu kirjutuz: [[Romanijan administrativiž-territorialine jagand]].''
 
Romanii alajagasejagase 41 ümbrikho ([[romanan kel'{{lang-ro|roman.]]: ''žudec''}}) da sen ližaks ühthe tazostadud ümbrikonke [[Buharest]]an municipalitetha. Ümbrikod alajagasealajagasoiš penembaižihepenembihe ühtnikoihe: 2686 kommunha (külätahoiš) da 236 lidnmunicipalitetha. 13092 küläd mülüdas kommunihe.
 
Romanijan ümbrikod oma ühtenzoittud 8 šingotesen regionha statistikan täht, ned ei oleolgoi administrativižed ühtnikad.
 
== Eläjad ==
Vl 2014 valdkundan eläjiden lugu oli 21 729 871 ristitud.
 
Romanijas elädas [[romanijalaižed]].
 
Romanijan toižed surembad lidnad (enamba 200 tuh. ristitudristituid vlvn 2011 rahvahanlugemižen mödhe<ref>[http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/sR_Tab_31.xls Ristitišt vlvn 2011 redukun 20. päiväl redukud. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (''recensamantromania.ro'').] {{ref-ro}}</ref>, surembaspäi penembha): [[Kluž Napok]], [[Timišoar]], [[Jassi]], [[Konstanc]], [[Kraiov]], [[Brašov]], [[Galac]], [[Ploješti]].
 
== Rahvahanižanduz ==
Rivi 67 ⟶ 69:
 
== Irdkosketused ==
* [http://www.gov.ro/main/index/l/2/ Romanijan ohjastusen oficialine sait (''gov.ro'').] {{ref-ro}} {{ref-en}}
* [http://www.parlament.ro/ Romanijan parlamentan oficialine sait (''parlament.ro'').] {{ref-ro}} {{ref-en}}
* [http://www.presidency.ro/ Romanijan prezidentan oficialine sait (''presidency.ro'').] {{ref-ro}}
 
{{Commons|Romania}}