Vikipedii

Latvii: Erod versijoiden keskes

Sirvi ajalugu interaktiivselt
← Vanhemb vajehtuzUdemb vajehtuz→
Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
VisuaalneVikitekst
Koiravva (pagin | tehtud radod)
73 333 vajehtused
orfo; pp
Koiravva (pagin | tehtud radod)
73 333 vajehtused
aktualizacii, formitez
Rivi 6:
| Flag text = Latvijan flag
| Pälidn = Rig
| Eläjiden lugu = 1,997923,500559<ref>[httphttps://www.csbcia.gov.lv/enlibrary/statistikas-temaspublications/populationthe-keyworld-indicators-30624factbook/geos/lg.html Latvijan ristitištristitišton (vlendustuz 2014vn semendkun2018 1.heinkus päiväl).// —Mail'man Latvijanfaktoiden statistikankirj. keskuzbüro— (Csb''Cia.gov.lv)''.] {{ref-en}}</ref>
| Voz' = 20142018
| Pind = 64,589
| Pind = 64,589<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/lg.html Latvijan pind. — Mail'man faktoiden kirj (Cia.gov).] {{ref-en}}</ref>
| Kart = EU-Latvia.svg
| Kel' = [[latvijan kel'|latvijan]]
| Valdkundan pämez' = [[Vejonis Raimonds|Raimonds Vejonis]]
| Päministr = [[StraujumaKučinskis LaimdotaMaris|LaimdotaMaris StraujumaKučinskis]]
| Religii = [[hristanuskond]]
| Valüt = [[evro]] (€) (EUR)<ref>Edel 2014 vot — [[latvijan lat]].</ref>
Rivi 19:
| Aigvö = tal'vel [[UTC]]+2,<br />kezal [[UTC]]+3
}}
'''Latvii''' vai '''Lätänma''' ([[latvijan kel'{{lang-lv|latv]].: ''Latvija''}}), oficialižikš '''Latvijan (Lätänman) Tazovaldkund''' ([[latvijan kel'{{lang-lv|latv]]. ''Latvijas Republika''}}), om valdkund [[Evrop]]an pohjoižes, [[Baltijan meri|Baltijan meren]] randal. Pälidn da kaikiš suremb lidn om [[Rig]].
 
Vspäi 2004 valdkund om [[Pohjoižatlantižen kožundkirjutesen organizacii|PAKO]]:n]] da [[Evropan Ühtištuz|EÜ:n]] ühtnijaks.
 
== Istorii ==
Latvii tedoti ičeze ripmatomudes vlvn 1918 kül'mkun 18. päiväl kül'mkud [[Venälaine imperii|Venälaižes imperijaspäi]].
 
Vl 1934 sodakukerduz olitegihe Latvijas.
 
Vozil 1940-19911940−1991 Latvii oli [[NSTÜ|Nevondkundaližen Ühtištusen]] palaks. Latvijan käskusišton mödhe, se oli okkupacii. ToštripmatomudenToštmižripmatomuden dat om 21. eloku 1991.
 
Jäl'gmäine Konstitucii<ref>[http://www.satv.tiesa.gov.lv/?lang=3&mid=8 Latvijan Konstitucijan tekst vl 2009. — ''Satv.tiesa.gov.lv''.] {{ref-ru}} {{ref-lv}} {{ref-en}}</ref><ref>[https://en.wikisource.org/wiki/Constitution_of_Latvia Latvijan Konstitucijan tekst vl 2002 Vikipurtkiš.] {{ref-en}}</ref> ([[latvijan kel'{{lang-lv|latv]].: ''Satversme''}}) oliom vahvištadud Konstitucižel Suimal vlvn 1922 uhokun 15. päiväl uhokud da tuli väghe silsen-žo vodel kül'mkunvoden 7. päiväl kül'mkud, sen vägi oliom udištadud vl 1993.
 
== Geografijan andmused ==
Rivi 38:
Reljef om tazo, ülüded da alangištod vajehteldas keskneze. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om [[Gaizin'kalns]]-kukkaz (312 m). Mererandaline alangišt om kaikiš pidemb. Znamasižed joged oma [[Gauj]] da [[Daugav]] ([[Päivlaskmaine Dvin (jogi)|Päivlaskmaine Dvin]]). Kaik om 12 tuhad jogid da 3 tuhad järvid valdkundas.
 
Klimat om [[ven vö|ven]] Baltijan meren. Järghine pil'višt om paksus, om vaiše 30-..40 päivoikahid päivid vodes. Tal'v vedase 3 kud: kesktal'vkuspäi keskkeväz'kuhusai. Uhokun keskmäine lämuz om -9°−9 C°, heinkun kesklämuzlämuz — +15...+17° C°. Paneb sadegid 500-..800 mm vodes. Kaikiš kuivamb da päipaštokahamb ku om semendku.
 
Londuseližed varad oma [[turbaz]], [[mouckivi]], [[dolomit]], [[lete|letked]], [[jartal']], [[mec]] (56% territorijad), [[mahuz]], [[gidroenergii]], [[kala]].
Rivi 44:
== Politine sistem ==
[[Fail:Flickr - Saeima - 4.maijs Saeimā (6).jpg|thumb|right|250px|Latvijan parlamentan pert' [[Rig]]as.]]
Ohjandusen form om unitarine [[parlamentine tazovaldkund|parlamentine]] tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Valdkundan pämez' om valitud Suimal prezident ([[latvijan kel'{{lang-lv|latv]]. ''Valsts prezidents''}}). Hänen valdatusiden strok om 4 vot, ühten kahtenden strokun om voimuz. Prezident paneb radnikusele märitud ristitud formiruimha ohjastust, Suim vahvištab ohjastusen ministrid radnikusiš päministranke ([[latvijan kel'{{lang-lv|latv]]. ''Ministru prezidents''}} — «ministriden prezident») pämeheks äniden enambusel.
 
Käskusenandai organ om üks'kodine parlament — Latvijan Suim ([[latvijan kel'{{lang-lv|latv]]. ''Saeima''}}), kudamban 100 ühtnijad Latvijan rahvahanikad täuzidenke oiktusidenke valitas 4 vodeks.
 
JärgvaličendadParlamentan parlamenthaühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vlvn 2014 redukun 4. päiväl redukud. Prezidentan järgvaličendadjärgenduseližed valičendad Suimas oliba vlvn 2015 kezakun 3. päiväl kezakud, i uz' [[Vejonis Raimonds|Raimonds Vejonis]]-prezident tuleškanzi radho heinkun 8. päiväspäi. [[StraujumaMaris Laimdota|Laimdota StraujumaKučinskis]] om päministraks vlvs 20142016 vilukunuhokun 2211. päivälpäipäiväspäi.
 
== Administrativiž-territorialine jagand ==
&nbsp;&nbsp;&nbsp;''Kacu kirjutuz: [[Latvijan administrativiž-territorialine jagand]].''
 
Latvii jagase 110 agjaha (üks'lugu [[latvijan kel'{{lang-lv|latv]].: ''novads''}}) da 9 lidnha tazovaldkundan alištusenke (üks'lugu [[latvijan kel'{{lang-lv|latv]].: ''republikas pilsēta''}}). Toižed agjad alajagadasalajagasoiš volostihe (üks'lugu [[latvijan kel'|latv.]]: ''pagasts''), toižed agjad seištas jagamatomikš.
 
Mugažo valdkund jagase 5 statistižhe regionha: Kurzemen, Latgalijan, Rigan, Zemgalen da Vidzemen.
 
== Eläjad ==
Vl 2014 valdkundan eläjiden lugu oli 1 997 500 ristitud.<ref>[http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/population-key-indicators-30624.html Latvijan ristitišt vn 2014 1. päiväl semendkud. — Latvijan statistikan keskuzbüro (''csb.gov.lv'').] {{ref-en}}</ref>
 
Latvijas elädas [[latvijalaižed]].
 
Rivi 65 ⟶ 67:
Latvijan ižandusen päsarakod oma [[bank]]ad, [[logistik]] (transportiruind da varažomad), [[turizm]], [[sömtegimišt]].
 
Vl 2011 valdkundan päeksport oli [[elektromašiništ]] da [[mašin]]ad (12%), [[raud]] da [[teraz]] (11%), [[pu (material)|pumaterialad]] (7%); toine eksport oli [[zell'|zelläd]] (4%), [[sobad]] (3%), toižed metallad da tegesed niišpäi (2%).
 
Vl 2012 [[Litvanma]], [[Venäma]], [[Estinma]], [[Saksanma]] da [[Pol'šanma]] oliba valdkundan pätorguindpartnörikš.
Rivi 73 ⟶ 75:
 
== Irdkosketused ==
* [http://www.president.lv/?lng=en Latvijan Tazovaldkundan prezidentan oficialine sait (''president.lv'').] {{ref-lv}} {{ref-ru}} {{ref-en}}
* [http://www.saeima.lv/en Latvijan Tazovaldkundan parlamentan oficialine sait (''saeima.lv'').] {{ref-lv}} {{ref-en}} {{ref-fr}}
* [http://www.mk.gov.lv/en/?lang=1 Latvijan Tazovaldkundan ohjastusen oficialine sait (''mk.gov.lv'').] {{ref-lv}} {{ref-ru}} {{ref-en}}
* [http://www.am.gov.lv/en/ Latvijan Tazovaldkundan Röunantagaižiden azjoiden ministrusen oficialine sait (''am.gov.lv'').] {{ref-lv}} {{ref-ru}} {{ref-en}}
* [http://www.csb.gov.lv/en Latvijan valdkundaližen statistikan radnikoičendan sait (''csb.gov.lv'').] {{ref-lv}} {{ref-en}}
* [http://www.bank.lv/en/ Latvijan Keskuzbankan sait (''bank.lv'').] {{ref-lv}} {{ref-en}}
* [http://www.latviatourism.lv/ Latvijan Turizman valdkundaližen agentusen sait (''latviatourism.lv'').] {{ref-lv}} {{ref-ru}} {{ref-en}} {{ref-de}} {{ref-ja}}
 
{{Commons|Latvia}}
Om sadud "https://vep.wikipedia.org/wiki/Latvii"