Jod: Erod versijoiden keskes

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Koiravva (pagin | tehtud radod)
+ Periodine tablut
Koiravva (pagin | tehtud radod)
+
Rivi 3:
'''Jod''' (''I'' — ''iodum'' latinan kelel, [[amuižgrekan kel'|amuižgrekan kelen]] ''ἰώδης''-sanaspäi «[[zolotuhhein]]än mujun polhe», «ruskedsinine») om 53nz' himine element [[Himižiden elementoiden periodine tablut|himižiden elementoiden periodižes tabludes]]. Sen sijaduz om seičemenden gruppan päalagruppas, tabluden videndes periodas.
 
Jod om harv londuses, no voib löuta sidä kaikjal. Elementan pala Man kores — 0,46 grammad tonnas, merivedes — 20..30 mg tonnas. Ičesündui jod putub vaiše [[Italii|Italijas]]. Francijalaine Bernar Kurtua-himik avaiži jodan merišoll'oiden tuhkas vl 1811.
 
Nece om aktivine himižešti [[galogen]]. Jodan molekul om kaks'atomine — sen formul om I<sub>2</sub>.
 
Jod om tarbhaine mikroelement ristitun hibjan täht, no luja [[morim]]! suriš lugumäriš. Surmaline doz om 3 g. Erased merišoll'od kogotas jodad 1 procenthasai.
 
== Fizižed ičendad ==
Normaližiš arvoimižiš puhtaz jod om olmas muzahahkoikš kristallikš ruskedsiniženke metallhoštanke. Jod tegeb ruskedsiništ purud (kändase gazaks), i sil luja harakterine paha haju om.
 
Atommass — 126,90447. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 4,93 g/sm³. Suladandlämuz — 386,85 K (113,57). Kehundlämuz — 457,4 K (184,353).
 
Londuseline jod kogoneb üks'jäižes stabiližes <sup>127</sup>I izotopaspäi. Tetas 36 ratud radioaktivišt izotopad 108..126, 128..144 atommassanke, i 13 izomärad, kaikiš hätkemb om <sup>129</sup>I 1,57 × 10<sup>7</sup> vot pol'čihodamižen pordonke.
 
== Kävutand ==
Ottas kävutamižhe pidatimiš i medicinas dezinfektoraks i tervehtamha rindhankatusenvuittušt raugud. Jodan purud ozutadas sormiden jäl'gid pindoil. Kävutadas tehmaha displeid nozolil kristallil.
 
Sadas [[kivivoi]]n burauduzvezišpäi tobjimalaz. Mugažo Čili i Japonii sadas mineraloišpäi (lautarit, jodobromit) i merišoll'oišpäi.
 
== Irdkosketused ==
Rivi 23 ⟶ 28:
{{Periodine tablut}}
 
{{stub}}
[[Kategorii:Himižed elementad kirjamišton mödhe]]