Titan (himine element): Erod versijoiden keskes

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Koiravva (pagin | tehtud radod)
+ Periodine tablut
Koiravva (pagin | tehtud radod)
+
Rivi 3:
'''Titan''' (''Ti'' — ''titanium'' latinan kelel) om 22nz' himine element [[Himižiden elementoiden periodine tablut|himižiden elementoiden periodižes tabludes]]. Sen sijaduz om nelländen gruppan laptalagruppas, tabluden nelländes periodas.
 
Titan om levitadud Man kores, 0,57% massan mödhe. MailVl 1791 anglijalaine Uil'manjam arvGregor-mineralog omi US$5,9..6vl kilogrammas1795 (vnsaksalaine 2014Martin vilukuKlaprot-himik avaižiba titanan oksidad (TiO<sub>2</sub>), Klaprot nimiti elementan titanaks amuižgrekan mifologijan [[titanad]]-personažiden mödhe. Vl 1825 ročilaine Jens Jakob Bercelius-himik sai elementarišt titanad ezmäižen kerdan. Vl 1910 amerikalaine Uden Zelandijan augotižlibundanke Met'ju Hanter-metallurg sai puhtast titanad (99,9%).
 
Metall om inertine fiziologižikš, hot' sen pölü om kancerogenine.
 
== Fizižed ičendad ==
Titan om kebn hobedaižvauged [[metall]], i oleskeleb kahteskorrozijanvastaine kristalližes modifikacijaslujas. Om paramagnetikaks enamba 73 K lämudel. Elementan pölü voib poukahtuda, piskuižed paladas. Oleskeleb kahtes kristalližes modifikacijas. Kristalline segluz om geksagonaline edel 883 C°, sen lämudel puhtaz titan vajehtab seglust kubižhe. Metall om varmed [[teraz|teraraudan]] kartte, no 45% kebnemb.
 
Atommass — 47,88. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 4,54 g/sm³. Suladandlämuz — 1933±201941 K (1668 C°). Kehundlämuz — 3560 K (3287 C°).
 
Londuseline titan kogoneb vides stabiližes [[izotop]]aspäi: <sup>46</sup>Ti (7,95%), <sup>47</sup>Ti (7,75%), <sup>48</sup>Ti (73,45%), <sup>49</sup>Ti (5,51%), <sup>50</sup>Ti (5,34%). Tetas 21 ratud radioaktivišt izotopad 38..45, 51..63 atommassanke, i 2 izomärad (43m1 i 43m2), niiden keskes kaikiš hätkemb om <sup>44</sup>Ti 60 vot pol'čihodamižen pordonke.
 
== Kävutand ==
Atommass — 47,88. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 4,54 g/sm³. Suladandlämuz — 1933±20 K. Kehundlämuz — 3560 K.
Ottas kävutamižhe metallurgijan ühthesuladusiš, luiden i hambhiden vajehtimeks, juvelirtegesikš, gazoiden absorbirujaks sädamha vakuumad. Vauged titanan dioksid (TiO<sub>2</sub>) kävutase levedas mujuikš (titanan kulutamižen koume videndest), bumagan i plastikan tehmižes (titanan mail'man kulutamižen koumandez).
 
Titanan dioksidan mail'man tehmine oli 4,5 mln tonnoid vl 2002, kaikiš znamasižembad varad oma Kitaiš i Venämas (järed löudmižsija läz [[Uht]]ad). Mail'man arv oli US$5,9..6 kilogrammas vn 2014 vilukul.
Londuseline titan kogoneb vides stabiližes [[izotop]]aspäi: <sup>46</sup>Ti (7,95%), <sup>47</sup>Ti (7,75%), <sup>48</sup>Ti (73,45%), <sup>49</sup>Ti (5,51%), <sup>50</sup>Ti (5,34%).
 
== Irdkosketused ==
Rivi 19 ⟶ 26:
{{Periodine tablut}}
 
{{stub}}
[[Kategorii:Himižed elementad kirjamišton mödhe]]