Artut': Erod versijoiden keskes
Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
+ Periodine tablut |
+ |
||
Rivi 1:
[[Fail:Pouring liquid mercury bionerd.jpg|thumb||left|200px|Artut' normaližiš arvoimižiš.]]
{{Himine element|80|Artut'|Hg|200,592|HimMetall|2|8|18|32|18|2|0|}}
'''Artut'''' (''Hg'' — ''hydrargyrum'' latinan kelel, amuižgrekan kelen ὕδωρ «vezi»- da ἄργυρος «hobed»-sanoišpäi) om 80nz' himine element [[Himižiden elementoiden periodine tablut|himižiden elementoiden periodižes tabludes]]. Sen sijaduz om
Element om harv londuses lujas (83 milligrammad tonnas), no om olmas artutin löudmižsijid
Artut' da sen ühtnendad oma lujas toksižed.▼
== Fizižed ičendad ==
Artut' om nozol hobedaižvauged [[metall|päličmänendmetall]]. Se om üks'jäine nozol metall normaližiš arvoimižiš.
Atommass — 200,592. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 13,534 g/sm³. Suladandlämuz — 234,32 K (−38,8
Londuseline artut' kogoneb seičemes stabiližes [[izotop]]aspäi: <sup>196</sup>Hg (0,15%), <sup>198</sup>Hg (10,04%), <sup>199</sup>Hg (16,94%), <sup>200</sup>Hg (23,14%), <sup>201</sup>Hg (13,17%), <sup>202</sup>Hg (29,74%) i <sup>204</sup>Hg (6,82%). Tetas 33 ratud radioaktivišt izotopad 171..195, 197, 203, 205..210 atommassanke, i 16 izomärad.
== Toižed ičendad da kävutand ==▼
Artutin himine aktivižuz om väll'. Muigotandmär oleleb +1 i +2. Reagiruib galogenidenke i azotmuiktusenke. Sädab hapandusid lämudel +300 C°, no hapanduz čihodase tagaz lämudel +340 C°.
== Kävutand ==
▲Artut' da sen ühtnendad oma lujas toksižed.
Artutin kävutand om röunatud lujan toksižuden taguiči. Ottas metallad kävutamižhe metallurgijas (sekundarižen [[alüminii|alüminijan]] ümbriradmine, [[kuld]]an kivendon ümbriradmine) da tehnikas (andimed, minibatarejad i detonatorad), maižanduses (pesticidad), 21. voz'sadahasai oli zelläks medicinas.
== Irdkosketused ==
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Hg/key.html Artut'
* [http://n-t.ru/ri/ps/pb080.htm Kirjutuz artutiš Himižiden elementoiden populärižes ''n-t.ru''-kirjištos.] {{ref-ru}}▼
{{Commons|Mercury (element)}}
▲* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Hg/key.html Artut' Webelements.com-saital.] {{ref-en}}
▲* [http://n-t.ru/ri/ps/pb080.htm Kirjutuz artutiš Himižiden elementoiden populärižes kirjištos.] {{ref-ru}}
{{Periodine tablut}}
|