Ven: Erod versijoiden keskes

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Koiravva (pagin | tehtud radod)
pEi ole vajehtusen ühthevedoid
Koiravva (pagin | tehtud radod)
formitez
Rivi 11:
| Pind = 414.65
| Fail = T-mobil center wien.jpg
| Pämez' = [[Hoipl' Mihael'|Mihael' Hoipl']] (1994-1994—)
| Telefonkod = +43-(0)1
| Aigvö = tal'vel [[UTC]]+1,<br />kezal [[UTC]]+2
}}
[[Fail:Vienna, administrative divisions - Nmbrs.svg|thumb|left|200px|Venan valičemižümbrikod.]]
'''Ven''' ([[saksan kel'{{lang-de|saks.]]: ''Wien'',}} [viːn]) om [[Avstrii|Avstrijan]] federativine pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om kaikiš penemb Avstrijan federacijanma pindan mödhe. Toine federacijanma, [[Alaavstrii]], ümbärdab pälidnad kaikiš polišpäi.
 
Lidn om Avstrijan kul'turan, ižandusen da politikan keskuz, rahvahidenkeskeižiden aluzkundoiden keskuz. [[Ühtenzoittud Rahvahiden Organizacii|ÜRO:n]] ližaofis (''UNO-City''), [[Kivivoin eksportirujiden valdkundoiden organizacii|KEVO:n]] da [[Organizacii Evropan varuitomudes da ühthižtöiš|OEVÜ:n]] päfaterad sijadasoiš siš.
 
== Istorii ==
Eländpunktan aluz om pandud 1. voz'sadal meiden erad kuti ''Vindobon'' ([[latinan kel'{{lang-la|latin]].: ''Vindobona''}} «Vindosan mad») - rimalaižiden 15. legionan ezipost. Ven mainitase ezmäižen kerdan vl 881 lidnan statusanke kuti Venii-torasija (latin. ''Uuenia'') [[mad'jaralaižed|mad'jaralaižidenke]].
 
Vozil 1867-19181867−1918 Ven oli [[Avstrijan da Mad'jaranman imperii|Avstrijan da Mad'jaranman imperijan]] ühteks kahtes pälidnaspäi.
 
== Geografijan andmused ==
Lidn sijadase valdkundan pohjoižpäivnouzmas, Venan katl'uses i [[Al'pad|Al'piden]] ezimägištol, [[Dunai]]n molembil randoil. Korktused oma 151-..542 m lidnan röunoiš. Istorine keskuz sijadase Dunain suvipäivlaskmaižel randal. Pen' Ven-jogi lankteb Dunain oiktaha hijamha kahtes sijas lidnan territorijal. Matkad toižhe pälidnhasai - [[Bratislav]]hasai -pälidnhasai om vaiše 60 km päivnouzmha.
 
Klimat om [[ven vö|ven]] pehmed. Heinkun lämuz om +20,8 C°, elokun — +20,3 C°, vilukun +0,3 C°. Voden keskmäine lämuz om +10,5 C°. Paneb sadegid 649 mm vodes, enamba kezal (70 mm kus). Tal'vel lumikurod oma paksud.
 
Ven jagase 23 nimitadud valičemižümbrikho (saks. ''{{lang-de|Bezirke''}}), no erasti niid mainitadas nomeruidud nimil-ki. Lidnan administracii om ühthine, sen palakund om kaikuččes ümbrikos.
 
== Eläjad ==
Ristitišton luja ližaduz tegihe 19. voz'sadal. Kaikiš suremb eläjiden lugu oli vl 1910 - 2 083 630 ristitud vl 1910. Vl 2010 kaik 1 689 995 ristitud elihe lidnas. Vl 2016 läz 2,6 mln elädas aglomeracijas.
 
21. voz'sadal ristitišt ližadui immigracijan tagut: ku vl 2001 toižed rahvahuded otiba 16% (Avstrijan [[saksalaižed]] - 84%), ka vl 2012 38,8% eläjid oliba toižen rahvahuden augotižlibundanke paloin vai täuzin.
 
Religijan mödhe (vn 2001 rahvahanlugemine) eläjiden pol' oli katolikoikš, nelländez - religijatomikš, islamanuskojad - 7,8%, ortodoksižed hristanuskojad - 6,0%, protestantad - 4,7%, toižed -uskojad — 6,8%.
 
== Transport ==
Ven om Evropan kiruhavtotesol'm. Kundaline transport om šingotadud: om avtobusoid, kiruhlidnelektrojonusid (saks. ''{{lang-de|S-Bahn''}}), tramvaid. Vspäi 1976 metropoliten radab lidnas (saks. ''U-Bahn'', vspäi 2013 om 5 jonod, 104 stancijad, 78,5 km raudted).
 
Venan rahvahidenkeskeine civiline lendimport, Ven-Švehat (saks. ''{{lang-de|Wien-Schwechat''}}, ''VIE'') sijadase 18 km suvipäivnouzmha lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid [[Evrop]]an äjihe maihe, [[Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad|AÜV:oihe]], Lähižen Päivnouzmman maihe, jügureisid - [[Azii|Azijan]] äjihe maihe. Jogivaldmad oma Dunain randal jügukonteineriden täht (6 ga pind, 9 mln tonnoid vl 2005).
 
== Irdkosketused ==
* [http://www.wien.gv.at/ Ven-lidnanLidnan tobmuden aluzkundoiden oficialine sait (''wien.gv.at'').] {{ref-de}} {{ref-en}} {{ref-bs}}/{{ref-hr}}/{{ref-sr}} {{ref-tr}}
{{Commons|Wien}}
 
{{Evropan pälidnad}}