Vezinik

1	0 0 0 0 0 0 1
H 1,00794
Vezinik

Vezinik (H — hydrogenium latinan kelel «sündutai vet») om ezmäine himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes.

Kolb puhthanke vezinikanke. Gaz vauvhatub.

Vezinikan spektran nägui pala

Vezinikan, neonan i gelijan spektraline analiz. Videon hätkeližuz om 4 min 49 s.

Ühthižed andmused

Francižed Antuan Lavuazje-himik i Žan Batist Mön'je-inžener sädiba vet sintezal i jagoiba sen purud gazoihe ezmäižen kerdan vl 1783.

Vezinik om kaikiš levitadud element londuses, otab mail'man substancijan koume nelländest barionižen massan mödhe. Tähthad päiči kompaktižiš kogotas vezinikan plazmaspäi päpaloin.

Fizižed ičendad

Element om kaikiš kebnemb mujutoi hajutoi gaz tobjimalaz, ei ole toksine. Vezinikan molekul om kaks'atomine — Н₂.

Kaik seičeme vezinikan izotopad oma ičeze nimidenke. Voib löuta koumed izotopad londuses: ¹H — protii (järgeline Н, se om neitronita, 99,988%), ²H — deiterii (D, 0,012%) da ³H — tritii (radioaktivine T 12,32 vot pol'čihodamižen pordonke, jäl'ged londuses). Sen ližaks, tetas nell' ratud radioaktivišt izotopad 4..7 atommassanke: kvadii, pentii, geksii i septii, kaik elädas läz 10⁻²¹ sekundad.

Atommass — 1,00794. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš, 0 C°) — 0,0000899 g/sm³. Suladandlämuz — 13,99 K (−259,16 C°). Kehundlämuz — 20,27 K (−252,88 C°).

Himižed ičendad

Erazvuiččed ühtnendad da niiden kävutamine oma levitadud. Vezinik formiruib kebnašti kovalentižid sidoid metallatomiden substancijoiden enambusenke, sen tagut vezinik om sidodud nägus Man pindan arvoimižiš. Muigotandmärad: +1, 0, −1.

Segoituz il'manke vai hapanikanke andab palamižen reakcijad vai poukahtust. Vezinik voib poukahtadas ftoran i hloran olendan statjas mugažo. Voib segoitadas etanolas i erasiš metalloiš (raud, nikel', titan, niobii, platin, palladii).

Irdkosketused

• Vezinik webelements.com-saital. (angl.)
• Kirjutuz vezinikas Himižiden elementoiden populärižes n-t.ru-kirjištos. (ven.)