Orhus

Orhus (dan.: Aarhus [ˈɒːˌhuˀs], vll 1948−2010 kirjutihe Århus) om lidn Danijan keskuzpalas. Se om valdkundan kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe, mülüb Keskjutlandii-agjaha. Om Orhus-kommunan administrativižeks keskuseks.

Orhus
Aarhus

Lidnanznam
Valdkund	Danii
Eläjiden lugu (2022)	285,273 ristitud
Pind	98,4 km²
Pämez'	Jakob Bundsgaard (eloku 2011—, Jacob Bundsgaard)
Telefonkod	+45−8
Aigvö	tal'vel UTC+1, kezal UTC+2

Istorii

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan vl 948. Nimitihe jogen mödhe (dan.: Aarhus Å), lidn seižub sen sun randoil. Šingotihe katoližeks keskuseks 10.-13. voz'sadoil, no tuli lanktushe, i 14. voz'sadan mustmor pall'asti lidnad. Ižandusen korged aig tuli 19. voz'sadal raudten sauvondan jäl'ghe.

Orhus šingotase masinansauvomižel (Danfoss-kompanijan tegim), himižel sarakol, tekstiližel tegimištol, söndtavaroiden pästandan edheotandoil. Järedan Arla Foods-maidkompanijan päfater sijadase lidnas. Torguindan keskuz, raudtesol'm. Valdkundan kahtenz' znamasine meriport radab siš.

Geografijan andmused

Lidn sijadase agjan i Jutlandii-pol'saren päivnouzmas, Orhus-Bugt-merikaran randal, 0..105 m korktusil, kuz' metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Klimat om ven valdmeren. Voden keskmäine lämuz om +9,8 C°, kezakun-elokun +16..+18 C°, tal'vkun-uhokun +2..+4 C°. Paneb sadegid 722 mm vodes, enamba sügüz'kus-kül'mkus (72..80 mm kus), vähemba uhokus (41 mm) i sulakus (42 mm).

Kundan pind om 468,87 km².

Eläjad

Vl 2009 lidnan ristitišt oli 239 865 eläjad. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'. Kaiken kundan ristitišt om 355 238 eläjad (2022), agjan nelländez.

Orhusan universitet (dan.: Aarhus Universitet) radab lidnas vspäi 1928. Kaik om 27 departamentad universitetan videl fakul'tetal, 32 tuhad üläopenikoid (2021), 15 tedoiduzkeskust, nell' muzejad, observatorii, Orhusan botanižed sadud.

Irdkosketused

• Lidnankundan oficialine sait (aarhus.dk). (dan.) (angl.)