Olomouc
Olomouc (mugažo čehan kelel, virkand [ˈɔlɔmɔŭts], sijaline Holomóc vai Olomóc; saks.: Olmütz) om Čehanman kudenz' lidn eläjiden lugun mödhe. Se om Olomoucan randan administrativine keskuz.
Lidnanznam
|
Flag
|
| Valdkund | Čehanma |
| Eläjiden lugu (2023) | 101,825 ristitud |
| Pind | 103,33 km² |
| |
| Pämez' | Miroslav Žbanek (reduku 2018—, Miroslav Žbánek) |
| Telefonkod | +420−585 |
| Avtokod | M |
| Aigvö | tal'vel UTC+1, kezal UTC+2 |
Istorii vajehta
Lidn oli Suren Moravijan valdkundan keskuseks 9.-10. voz'sadal. Olomouc oli lidnuseks hätken aigan, ruhtinasen keskuz. Vl 1253 se sai kunigazlidnan statusad, i vhesai 1641 oli Pühän Rimalaižen imperijan Moravii-grafkundan pälidnaks. Ezmäine jonuz tuli lidnha vn 1841 redukus, läbiti ajaden Pragaspäi Venha vn 1845 elokus.
Olomoucan riman katoližen episkopatan aluz om pandud vl 1063, om olmas arhiepiskopataks vspäi 1777 tähäsai.
Olomouc šingotase mašinansauvomižel (pompad), metallurgijan tegimel, farmaceftižel tegimel, sömtegimištol (šokoladfabrik, maidproduktad, keitandsolan ümbriradmine), turizmal. Lidn om transportteiden znamasižeks keskuseks.
Geografijan andmused vajehta
Lidn sijadase valdkundan päivnouzmas, Morav-jogen randoil (čeh.: Morava, Dunain hura ližajogi), 219 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Praghasai om 200 km päivlaskmha, Brnohosai om 60 km suvipäivlaskmha.
Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +8,7 C°, heinkun +19 C°, vilukun −1..−4 C°. Oleskeleb pakaižid tal'vel −15 Cel'sijan gradushasai, kezaaigan maksimum om +35 C°. Paneb sadegid 600 mm vodes.
Eläjad vajehta
Vn 2011 Čehanman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 101 003 ristitud. Kaik 100 494 eläjad oli lidnas vl 2018. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 105 537 eläjad vl 1991 i 106 063 eläjad vn 2021 rahvahanlugemižen mödhe. Läz 384 tuhad eläjid om lidnaglomeracijas (2019).
Palackijan universitet radab lidnas (čeh.: Univerzita Palackého v Olomouci, alusenpanend 1573, 20,5 tuhad üläopenikoid vl 2020).
Transport vajehta
Avtobusad i tramvaid oma kundaližeks transportaks lidnas.
Ezilidnelektrojonused ühtenzoittas ezilidnoidenke Olomouc-päraudtestancijaspäi (čeh.: Olomouc hlavní nádraží), sen sauvuz om restavriruidud vll 2009−2016. Lidn om znamasižeks raudtesol'meks.
Irdkosketused vajehta
| Olomouc Vikiaitas |